HEARTS OF IRON IV

Ένα χαρακτηριστικό στοιχείο της ελληνικής ιδιοσυγκρασίας που έχει αγγίξει τα όρια αυτοσαρκασμού (αυτό είναι άλλο χαρακτηριστικό) είναι ότι η Ελλάδα έχει γεμίσει με «προπονητές, πρωθυπουργούς και ευρυτέρως με κάθε λογής διαχειριστές που πιστεύουν ότι θα μπορούσαν να κάνουν τα πάντα καλύτερα από αυτόν που βρίσκεται στην προς συζήτηση θέση». Αμφιβάλλω εάν δεν υπάρχει τουλάχιστον ένα παράδειγμα από τον καθένα ή καθεμία που να γνωρίζουν άτομο που έχει πει: «εάν εγώ είχα το Υπ. Πολιτισμού και Αθλητισμού, τα πράγματα θα ήταν διαφορετικά». Αντικαταστήστε το «Υπ. Πολιτισμού και Αθλητισμού» με οτιδήποτε και παίρνετε μία ιδέα του τι θέλω να πω.

Παρακάμπτοντας την ελληνική πραγματικότητα (η Ελλάδα έχει γεμίσει ανέργους), και το γεγονός ότι «την ευθύνη πολλοί εμίσησαν, την αποψάρα όμως ουδείς», εξετάζουμε τον πιο πρόσφατο τίτλο στρατηγικής της Paradox Interactive που έχει τη θεματολογία διαχείρισης. Φυσικά για να έχει και την παγκόσμια απήχηση που του αρμόζει, ο τίτλος δεν πραγματεύεται τη διαχείριση του ευτελούς Υπ. Αθλητισμού Ελλάδος και τον αέναο αγώνα του «κατά της παράγκας» παρότι απορούμε ειλικρινώς πώς ένα τέτοιο θέμα δεν αγγίζει μέχρι και τον τελευταίο redneck στο Τενεσί. Κυρίες και κύριοι ήρθε η ώρα να λάβουμε απαντήσεις στο καυτό ερώτημα: «αν ήσουν αρχηγός κράτους κατά τη διάρκεια του Μεσοπολέμου και κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο τι θα έκανες…;». Καλωσήρθατε στον αδυσώπητο, ανελέητο, πλήρως σκληροπυρηνικό (κυριολεκτικά και μεταφορικά), αλλά ταυτόχρονα τόσο υπέροχο κόσμο του Hearts of Iron IV!

Από πού να ξεκινήσει κανείς να περιγράφει τη θεματολογία του παιχνιδιού; Ήδη έχουν χυθεί αρκετοί τόνοι μελανιού για όλην τη βιβλιογραφία, αλλά και παραφιλολογία, γύρω από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ιστορική εποχή με έντονη πολιτική χροιά που έχει αφήσει τις προεκτάσεις της στο σήμερα, αφού σημάδεψε ανεξίτηλα όλην την έκβαση του 20ου αιώνα πριν ακόμη ξεκινήσει. Όπως όλες οι ιστορικές περίοδοι, ο Β΄ ΠΠ δεν θα μπορούσε να μην αποτελέσει πηγή έμπνευσης για το μέσο των ηλεκτρονικών παιχνιδιών με σειρές που είχαν στόχο να μεταφέρουν το κλίμα της εποχής. Από first-person shooters όπως το Medal of Honor και Call of Duty (όταν ακόμη η σειρά δεν ήταν κονσέρβα), μέχρι τους τίτλους στρατηγικής όπως τα αξεπέραστα Commandos, και Company of Heroes όλα είχαν δική τους ταυτότητα και απέδωσαν με διαφορετικούς τρόπους την ιστορική αυτήν περίοδο. Κατά την άποψή μου κανένα όμως δεν κατάφερε να τοποθετήσει τον παίκτη μπροστά στην περιπλοκότητα και τη βαρύτητα των αποφάσεων εκείνης της εποχής όπως έκανε η σειρά Hearts of Iron (ΗοΙ).

Στο διάστημα που κύλησε μεταξύ του τρίτου και τέταρτου HoI κυκλοφόρησαν, με την Paradox στο ρόλο developer/publisher, αρκετοί πετυχημένοι τίτλοι όπως το Europa Universalis IV, το Crusader Kings II (με τεράστια απήχηση) και το πρόσφατο Stellaris. Αρκετές ανανεώσεις στη μηχανή γραφικών των παραδοσιακών grand-strategy της εταιρείας έδωσε το πάτημα για το πολυπόθητο ρετουσάρισμα του HoI. Το παιχνίδι ενσωματώνει πλέον όλες τις αναβαθμίσεις και προσθήκες που έχουν προσέλθει στα παιχνίδια της Paradox, στις οποίες αναφερόμαστε επιγραμματικά παρακάτω.

Περί τίνος όμως πρόκειται το ΗοΙ IV; Πέραν της σαφής θεματολογίας που έχουμε ήδη αναφέρει, το Hearts of Iron πατάει στην κλασική συνταγή των 4X grand-strategy της Paradox Interactive. Αυτή η υποκατηγορία καταλαμβάνει ιδιαίτερη οικοθέση στην οικογένεια των τίτλων στρατηγικής κυρίως λόγω της αυξημένης δυσκολίας τους, η οποία πηγάζει από τις ιδιαιτερότητες και τη σωρεία πληροφορίας που σου πετάνε με το καλημέρα. Η αλήθεια είναι ότι οποιοσδήποτε ασχοληθεί για εύλογο χρονικό διάστημα με κάποιον από τους τίτλους της Paradox μπορεί να καταλήξει να θεωρεί όλους τους υπόλοιπους τίτλους στρατηγικής αρκετά «casual». Η παραπάνω διατύπωση μπορεί να ακούγεται εξωφρενικά ελιτιστική, αλλά το learning curve, απόρροια τη δυσκολία τους (ακόμη και στο εύκολο επίπεδο δυσκολίας), δεν αφήνει ιδιαίτερα περιθώρια λάθους και απαιτεί σχεδιασμό και μακροπρόθεσμα σχέδια που δεν υπάρχουν ούτε στη σειρά Total War.

Εδώ έχουμε ρεαλιστική εναλλαγή ημέρας-νύχτας βάσει εποχών. Εάν αυτό δεν είναι RPG, τι είναι;

Παρότι το παιχνίδι προϊδεάζει για turn-based, τα πράγματα δεν είναι ακριβώς έτσι. Το θέατρο των επιχειρήσεών μας είναι όλη η υφήλιος με τον χρόνο μέσα στο παιχνίδι να κυλάει συνεχώς, παρότι έχουμε δυνατότητα να αυξομειώσουμε την ταχύτητά από πλήρη παύση μέχρι και σε υψηλό fast forward. Η ταχύτητα του παιχνιδιού εξαρτάται από τα δρώμενα την εκάστοτε στιγμή και άλλοτε μπορεί να φανεί στο μέσο παίκτη ιδιαίτερα αργή, άλλοτε το παιχνίδι φαίνεται να ρίχνει ομοβροντίες πληροφοριών και νέων γεγονότων που ο παίκτης δεν μπορεί να ανταπεξέλθει. Παρόλα αυτά θα αναφέρω ενδεικτικά ότι ξεκινώντας το playthrough στο οποίο βασίζεται κατά κύριο λόγο αυτή η κριτική και προχωρώντας «μόνο» τέσσερα έτη εντός του παιχνιδιού με κατά κόρον 4Χ ταχύτητα, πέρασαν οι 7 ώρες «νεράκι».

Προτού αναφερθούμε στα επί μέρους χαρακτηριστικά του παιχνιδιού, οφείλουμε να κάνουμε ιδιαίτερη αναφορά στο tutorial του παιχνιδιού. Ξεκινώντας με την εισβολή και την προσάρτηση της Αιθιοπίας από την Ιταλία το παιχνίδι προσπαθεί να μας εισάγει στους βασικούς μηχανισμούς του, τόσο της διαχείρισης των γενικότερων οικονομικών πλευρών της χώρας μας (από την πλευρά της Ιταλίας), όσο και των στρατευμάτων και των ελιγμών τους. Δυστυχώς το tutorial κρίνεται φτωχό σε σχέση με τον πλούτο που προσφέρει το παιχνίδι. Μπορεί να δίνει επιγραμματικά τον τόνο που χρειάζεται για να καταλάβει κάποιος τα απολύτως βασικά, αλλά πολλοί σημαντικότατοι μηχανισμοί (κυρίως σχετιζόμενοι με τις μάχες) παραλείπονται ενδεχομένως λόγω των ιστορικών περιορισμών του setting. Τα παραπάνω είχαν ως αποτέλεσμα να με φέρουν σε κατάσταση όπου ήθελα να σχεδιάσω πολύπλοκη αμφίβια επέμβαση με τα στρατεύματά μου, και πέρασα περίπου 20 λεπτά από το χρόνο μου διαβάζοντας την αναλυτική, ενσωματωμένη wiki που υπάρχει μέσα στο παιχνίδι. Φυσικά ένα στοιχείο που σου μαθαίνει το παιχνίδι με τον πλέον αδυσώπητο τρόπο είναι ότι η θεωρία από την πράξη απέχει πολύ. Όλα αυτά αθροίζονται σε ένα πακέτο που δεν κάνει εκπτώσεις στη δυσκολία με σκοπό να προσεγγίσει μεγαλύτερη μερίδα του αγοραστικού κοινού. Και δεν θα θέλαμε να είναι κάτι διαφορετικό, αφού οτιδήποτε άλλο θα ήταν έκπτωση τόσο στο όραμα της εταιρείας όσο και στην ιδιαίτερη ταυτότητα του τίτλου.

CALM BEFORE THE STORM

Ξεκινώντας το playthrough ήρθαμε με την πρώτη μεγάλη απόφαση: ποιο κράτος θα επιλέξουμε για να το οδηγήσουμε όσο το δυνατόν αλώβητο μέσα από την πιο αιματηρή περίοδο της ανθρώπινης ιστορίας. Δοκιμάζοντας εν τάχει την Ελλάδα, αποφάσισα να αφήσω αυτό το σενάριο ως πιο προσωπικό και να ξεκινήσω κάτι πιο ενδεικτικό των δυνατοτήτων του ΗοΙ IV. Ρίχνοντας μία ματιά στην υστερικά αστεία λίστα των achievements του παιχνιδιού αποφάσισα ότι η Δανία θα ήταν ό,τι έπρεπε για μία δοκιμή. Ανάμεσα στις δύο πιθανές εναρκτήριες χρονολογίες 1936 ή 1939, επέλεξα την πρώτη διότι οι συσχετισμοί μεταξύ των κρατών δεν έχουν εδραιωθεί. Ξεκινώντας το 1939 τα πράγματα είναι λίγο-πολύ δρομολογημένα ώστε να πραγματοποιηθεί ένα simulation του Β΄ ΠΠ με λιγότερο περιθώριο για ελιγμούς στο πολιτικό σκηνικό. Αντιθέτως, το 1936 αφήνει περισσότερες ελευθερίες στη διαχείριση και την περαιτέρω εξέλιξη του κράτους μας. Όπως και συνέβη στο playthrough μας, η Γερμανία είχε λίγο πολύ την ίδια πολιτική προσάρτησης εδαφών υπό την ανοχή των δημοκρατικών δυνάμεων, μία επιλογή που μπορεί να απενεργοποιηθεί στην αρχή του παιχνιδιού από τον παίκτη οδηγώντας σε μία απέραντη αρένα πιθανοτήτων όσον αφορά την έκβαση του πολέμου.

Η ιστορία ξεκινάει ως horror, αφού νωρίς-νωρίς φαντάσματα πλανώνται πάνω από το βασίλειο της Δανιμαρκίας.

Ξεκινώντας, πέφτουμε με τη μία στη διαχείριση της χώρας. Πρώτος στόχος είναι να ορίσουμε το National Focus, γενική ιδιότητα η οποία θα δώσει κάποιο πλεονέκτημα στις ερευνητικές προσπάθειες της χώρας μας, είτε θα βοηθήσει στην επιβολή της πολιτικής επιρροής στον κόσμο. Αξιοσημείωτο είναι ότι οι περισσότερες χώρες έχουν διακριτά National Focus trees βασισμένα στην ιστορική τους πορεία στον πόλεμο. Σειρά έχουν τα research slots όπου έχουμε τη δυνατότητα να διερευνήσουμε τακτικές/στρατιωτικά δόγματα που θα είναι κρίσιμες για τον πόλεμο, καλύτερο εξοπλισμό για τα στρατεύματα και φυσικά νέα οχήματα στην αεροπλοΐα, ναυσιπλοΐα και το στρατό ξηράς (μηχανοκίνητες μεραρχίες).

Καλοσχεδιασμένα τα national focus trees για κάθε χώρα, επηρεάζουν άρδην την εξέλιξη της ιστορίας μας.

Όλα τα research slots καθώς και οι ονομασίες βασίζονται σε ιστορικά στοιχεία, αλλά το παιχνίδι αυτοπυροβολείται αρκετές φορές στο πόδι στον τομέα της ιστορικής ακρίβειας. Ένα τρανταχτό παράδειγμα είναι η δυνατότητα διορισμού των Νίκου Μπελογιάννη και Άρη Βελουχιώτη στην Ελλάδα στη δικτατορία του Ιωάννη Μεταξά, ενώ την τελευταία τη θεωρεί δημοκρατική δύναμη. Τέτοια λάθη συναντώνται κυρίως σε μικρές χώρες, αλλά είναι κάτι που θεωρούσαμε ότι θα είχε λυθεί, αφού το ίδιο πρόβλημα είχαμε συναντήσει και στο HoI III, εφτά ολόκληρα χρόνια πριν.

Επόμενος στόχος για το δικό μας playthrough ήταν να αλλάξουμε την επιρροή των πολιτικών δυνάμεων εντός της χώρας μας. Αυτό έγινε πολύ απλά τοποθετώντας κομμουνιστή πολιτικό σύμβουλο σε μία από τις θέσεις του κυβερνητικού συμβουλίου, κάτι που οδήγησε στη διαρκή αύξηση επιρροής του κομμουνιστικού κόμματος Δανίας. Έπειτα από 2 χρόνια με πολλές εξελίξεις στο εσωτερικό της χώρας, η κυβέρνηση έπεσε με τη θέληση του λαού (και τη βοήθεια αποστατών του κυβερνώντος δημοκρατικού κόμματος, βεβαίως-βεβαίως). Η Λαϊκή Δημοκρατία της Δανίας ήταν γεγονός. Όλα αυτά φυσικά έρχονται με το αντίστοιχο κόστος, καθώς για την τοποθέτηση συμβούλων ξοδεύουμε δύσκολα κερδισμένους πόντους που μπορούν να αξιοποιηθούν σε διάφορες άλλες επιλογές (εθνική πολιτική υποχρεωτικής θητείας, στρατιωτικά συμβούλια και διπλωματία).

Μεγάλες οι “ορέξεις” του κυρίου με το μικρό μουστάκι. Κάτι πρέπει να κάνουμε.

Ως τσάτσος-κυβερνήτης κομμουνιστικής χώρας μεγέθους μυγοφτύματος που συνορεύει άμεσα στο νότο με την πολεμική ναζιστική μηχανή, το επόμενο βήμα ήταν η βελτίωση των διπλωματικών σχέσεων με την ΕΣΣΔ. Αποτέλεσμα ήταν η εγγύηση της ανεξαρτησίας μου από μεριάς της, αλλά και την προσχώρησή μου στην Κομιντέρν. Ανενόχλητος θα μπορούσα πλέον να ξεδιπλώνω τα υπόλοιπα σχέδια μου, με πρωταρχικό στόχο την κατάκτηση της Στοκχόλμης. Προς την επίτευξη αυτού του στόχου, πάλι μέσω διπλωματίας, άρχισα υπογείως να ενισχύω την επιρροή του κομμουνιστικού κόμματος Σουηδίας στη γείτονα χώρα με στόχο την υποκίνηση πραξικοπήματος από μεριάς μου. Είναι εμφανές ότι η διπλωματία είναι ιδιαίτερα χορταστική στο ΗοΙ IV με επιλογές που λαμβάνουν πολλές παραμέτρους υπόψιν. Διόλου ασήμαντη, εάν υποτιμηθεί μπορεί να έρθετε γρήγορα μπροστά σε καταστάσεις όπου οι συνθήκες θα οδηγήσουν νομοτελειακά σε ήττα.

FORWARD TO VICTORY!

Για την ιστορία, λόγω των αποφάσεών μου και τη στήριξη της ΕΣΣΔ κατάφερα να κρατηθώ ζωντανός στο Β΄ ΠΠ. Φυσικά ο τελευταίος δεν έγινε ποτέ όπως τα περιγράφουν τα βιβλία της ιστορίας. Παρότι η Γερμανία προσαρτούσε εδάφη, ο πόλεμος ξεκίνησε όταν το Ην. Βασίλειο ανακοίνωσε αξιώσεις κατά εμού. Αρκετά σύντομα, σε μία σχετικά ξαφνική στιγμή, μου κήρυξε πόλεμο με αποτέλεσμα να επέλθει ένα ντόμινο στην παγκόσμια σκακιέρα, με τη μισή υφήλιο να κρατάει εχθρική στάση απέναντί μου (παραδόξως μόνο τα ναζιστικά/φασιστικά κράτη και φυσικά η Κομιντέρν, ήταν ουδέτεροι και σύμμαχοι αντίστοιχα). Ακριβώς λόγω του έξυπνου παιχνιδιού μου στη διπλωματία όλος ο μηχανισμός της ΕΣΣΔ άρχισε να κατεβαίνει με τα convoy μέσω της Βαλτικής θάλασσας και να επελαύνει εναντίον της δυτικής Ευρώπης (Λουξεμβούργο, Ολλανδία, Γαλλία και φυσικά Ην. Βασίλειο). Η σοβιετική αεροπορία άρχισε να έχει το λεγόμενο air superiority και οι επιχειρήσεις τις πρώτες ημέρες του Βρετανοδανικού πόλεμου ήταν υπέρ των αμυνόμενων. Το αποτέλεσμα ήταν κάπου στα 1940 ολόκληρη η Γαλλία να είναι υπό σοβιετική κατοχή και η ναζιστική Γερμανία να έχει περικυκλωθεί από τον Ιβάν. Η στρατιωτική συνεισφορά της Δανίας στις επιχειρήσεις του Βρετανοδανικού πολέμου άγγιξε το ιλιγγιώδες ποσοστό του 1%! Και τα πλήθη παραληρούν.

Θα φέρω τον αδερφό μου και θα σας δείξει. Θα δείτε τι θα πάθετε.

Σε αυτό το σημείο συνάντησα το πρώτο και μοναδικό bug του παιχνιδιού. Αμέσως μετά την κήρυξη του πολέμου, αποφάσισα να ζητήσω στρατιωτική πρόσβαση στα εδάφη της ναζιστικής Γερμανίας. Όπως ήταν αναμενόμενο η απάντηση ήταν αρνητική, αλλά παρατήρησα ότι τα σοβιετικά στρατεύματα περνούσαν ανενόχλητα τα σύνορα. Ρισκάροντας έναν πιθανό ταυτόχρονο πόλεμο με τη Γερμανία (παίζουμε πάντα σε ironman, οπότε υπάρχει μόνο δυνατότητα autosave) αποφάσισα να κινηθώ εναντίον της Ολλανδίας δια μέσω της Γερμανίας, κάτι που συνέβη χωρίς κανένα πρόβλημα. Δυστυχώς αυτό είναι ιδιαίτερα μεγάλη παράβλεψη και δίνει έδαφος για πιθανό exploit, αλλά ελπίζουμε ότι θα διορθωθεί σύντομα.

Η εκπαίδευση των στρατευμάτων μας προχωράει αργά αλλά σταθερά.

Καίριο ζήτημα που πρέπει να κατανοηθεί από τον παίκτη είναι η διαχείριση της παραγωγής της χώρας που ελέγχει. Η οικονομία χωρίζεται σε δύο κατηγορίες την τυπική βασική παραγωγή και τη στρατιωτική. Η χώρα που έχουμε υπό τον έλεγχο μας χωρίζεται σε επαρχίες, οι οποίες με τη σειρά τους μπορούν να υποστηρίξουν συγκεκριμένο αριθμό υποδομών. Επομένως περιοριζόμαστε στον αριθμό των εργοστασίων που μπορούμε να έχουμε στη διάθεσή μας ανά πάσα στιγμή, και είναι προτιμητέο να προσηλωνόμαστε σε έναν τύπο οικονομίας αναλόγως αν η χώρα μας βρίσκεται σε εμπόλεμη κατάσταση ή όχι. Για την εκπαίδευση των μεραρχιών χρειάζεται εξοπλισμός, ο οποίος μπορεί να παράγεται ανά πάσα στιγμή στη γραμμή παραγωγής. Εκεί μπορούμε να καθαρίσουμε και τον καταμερισμό της παραγωγής ώστε να είναι περισσότερο ή λιγότερο αποδοτική για κάθε μέρος εξοπλισμού., Οι  μεγάλες χώρες με ήδη έτοιμες τις εργοστασιακές τους εγκαταστάσεις έχουν πολύ μεγαλύτερο πλεονέκτημα εις βάρος των μικρότερων χωρών, όπως είναι φυσικά αναμενόμενο. Γενικώς χρειάζεται πολύ μεγάλη εξοικείωση σε αυτό το τμήμα του παιχνιδιού, με τον παίκτη να τρώει τα μούτρα του 2-3 φορές αλά-Dark-Souls μέχρι να πάρει το κολλάει.

Πολλές οι ανάγκες, λίγα τα εργοστάσια!

WE SHALL FIGHT THEM ON THE BEACHES…

Τέλος το παιχνίδι έχει λάβει αγάπη στον τομέα των στρατιωτικών ελιγμών, σε σχέση με τον προκάτοχό του. Πλέον τα στρατεύματα μπορούν να εκτελέσουν μία σειρά από μανούβρες και δεν περιορίζονται μόνο στη διευθέτηση-χάραξη του μπροστινού μετώπου, μέχρι την επίλυση της μάχης. Το παραπάνω οδηγεί σε ακόμη μεγαλύτερη πολυπλοκότητα στη διαχείριση των στρατιωτικών μας επιχειρήσεων με τη δυνατότητα τα στρατεύματα να ταμπουρώνονται σε κλειστά σημεία, να προσπαθούν να περικυκλώσουν τον αντίπαλο κ.ό.κ. Επιπρόσθετα, ο συνδυασμός αεροπορίας, ναυτικού και στρατού ξηράς καθώς και οι διαφορετικές δυνατότητες επιχειρήσεων (επιδρομές, αμφίβιες εισβολές, ρίψη αλεξιπτωτιστών) ανυψώνουν ακόμη περισσότερο το παιχνίδι ως τον απόλυτο εξομοιωτή πολέμου. Μοναδικό μελανό σημείο είναι η παρουσίαση των tooltips κάθε στρατεύματος, αφού δεν παρέχουν απαραίτητα τις απαραίτητες πληροφορίες με τον ιδεατό τρόπο. Ευτυχώς η modding community έχει πάρει ήδη «φωτιά» και κυκλοφορούν πάρα πολλά mods που κάνουν τη ζωή πολύ πιο εύκολη με εισαγωγή πολλών βελτιώσεων.

Παρότι υπάρχουν τρισδιάστατα μοντέλα, πολλές φορές η απλή, μινιμαλιστική απόδοση των στρατευμάτων είναι η καλύτερη για τη μέγιστη ανάλυση του πεδίου της μάχης. Μεγάλο το μέτωπο στη Γερμανία από ότι φαίνεται.

Όπως είναι εμφανές το Hearts of Iron IV είναι ένας τίτλος που δεν χαρίζει κάστανα. Μπορεί φαινομενικά να φαίνεται στριφνό παιχνίδι, αλλά για όποιον θέλει να ζήσει εναλλακτικές πραγματικότητες στην πλέον πολυτάραχη περίοδο του 20ου αιώνα δεν χρειάζεται να κοιτάξει παραπέρα. Η ανανεωμένη μηχανή γραφικών και οι απολύτως διακριτική αλλά πλήρως εναρμονισμένη μουσική υπόκρουση είναι ικανά να σας κάνουν να χαθείτε για ώρες πάνω από το χάρτη επιχειρήσεών σας. Θέλετε τη μέγιστη πρόκληση και ο Β΄ ΠΠ σας συγκινεί; Τότε αγοράστε το και προετοιμαστείτε να χάσετε αρκετές νύχτες ύπνου! Κλείνουμε με μία μπάντα, μερικά τραγούδια της οποίας είναι διαθέσιμα ως DLC μέσω του παιχνιδιού.

Pros

Cons