Το μέλλον των computer RPGs

O όρος extinction-level event (ELE) έμεινε στη μνήμη μου λόγω της ταινίας Deep Impact, όπου η πρωταγωνίστρια πιστεύει πως ερευνά ένα σκάνδαλο διαφθοράς ή σεξ και τελικά μαθαίνει οτι η αμερικανική κυβέρνηση αποκρύπτει από τους πολίτες οτι ένας μετεωρίτης κατευθύνεται προς τον πλανήτη για να μας αφανίσει όλους. Στο πρόσφατο review του Divinity: Original Sin 2, μαγεμένος από την ποιότητα του παιχνιδιού δήλωσα πολύ αισιόδοξος για το μέλλον ενός από τα δύο αγαπημένα μου είδη παιχνιδιών, τα computer RPGs. Το άλλο είδος είναι τα turn-based strategy games, αν αναρωτιέστε. Σήμερα, μερικές μέρες μετά και ενώ συνεχίζω να ασχολούμαι αποκλειστικά με τον υπέροχο τίτλο της Larian, αντιλαμβάνομαι οτι στο πίσω μέρος του μυαλού μου έχει αρχίσει να καλλιεργείται ένας φόβος οτι ίσως τα πράγματα δεν είναι τόσο ρόδινα όσο τα βλέπω.

Ο φόβος αυτός προκαλείται λόγω πρότερης τραυματικής εμπειρίας. Στο τέλος των 90ς, όταν οι συγκλονιστικοί τίτλοι διαδέχονταν ο ένας τον άλλο μέσα σε πολύ μικρά χρονικά διαστήματα, ο gamer της εποχής θα είχε κάθε λόγο να αισθάνεται οτι η άνοιξη θα κρατήσει για πάντα. Ο 19χρονος τότε Αλέξανδρος, στο ρόλο του ανυποψίαστου δεινόσαυρου για τις ανάγκες της ιστορίας, μασουλούσε το χορταράκι του και μακάριζε την τύχη του χωρίς να αντιλαμβάνεται οτι ο μετεωρίτης που θα αφάνιζε το είδος του είχε ήδη εισέλθει στην ατμόσφαιρα. Όταν σήκωσε το κεφάλι του στον ουρανό και είδε την μεγάλη μπάλα φωτιάς να έρχεται προς το μέρος του συνειδητοποίησε οτι δεν είχε πλέον μέλλον αλλά ήταν πλέον αργά. 

Pillars of Eternity 2: Deadfire της Obsidian Entertainment.

Ο μετεωρίτης που έπληξε το PC gaming στις αρχές των 00ς αποτελούνταν από τρία βασικά στοιχεία. Πρώτο στοιχείο, η απόλυτη κυριαρχία της retail αγοράς και των αντίστοιχων καταστημάτων. Ως γνωστόν τα καταστήματα αυτού του τύπου έβγαζαν και βγάζουν το μεγαλύτερο μέρος των κερδών τους από την πώληση μεταχειρισμένων games. Εξαιτίας της πειρατείας και των δρακόντιων συστημάτων DRM που άρχισαν τότε να εμφανίζονται στα PC games τα καταστήματα retail δεν είχαν πλέον κανένα λόγο να προμοτάρουν PC games, αφού το ποσοστό του κέρδους από την πώληση ενός καινούριου PC game (που δεν μπορούσε να μεταπωληθεί πλέον λόγω serial keys) ωχριούσε μπροστά στην πώληση του ίδιου μεταχειρισμένου console game ξανά και ξανά. 

Δεύτερο στοιχείο, η έκρηξη του console gaming αρχικά με τη γενιά του Playstation 2 και μετά με αυτήν του XBox 360. Η κονσόλα της Sony σάρωσε παγκοσμίως σε πωλήσεις και τράβηξε το ενδιαφέρον πολλών developers που προηγουμένως ασχολούνταν σχεδόν αποκλειστικά με το PC gaming. Η επιτυχία της κονσόλας συνέπεσε με την υποχώρηση του PC gaming σε επίπεδο πωλήσεων παιχνιδιών διότι δυστυχώς πολλά από τα παιχνίδια που θεωρούμε all-time classics απέτυχαν παταγωδώς σε επίπεδο πωλήσεων. Ένα από τα καλύτερα space combat sims όλων των εποχών, για μένα το καλύτερο, το εκπληκτικό από όλες τις απόψεις Freespace 2, πούλησε μερικές δεκάδες χιλιάδες αντίτυπα παγκοσμίως τον πρώτο χρόνο της κυκλοφορίας του. Θα καταριόμουν τους επαίσχυντους casual gamers που αγνόησαν έναν τόσο ποιοτικό τίτλο αλλά δεν έχω τα μούτρα να το κάνω διότι και εγώ είχα το παιχνίδι πειρατικό. Το αγόρασα από έναν τύπο που εκμεταλλευόταν το άσυλο του ΑΠΘ για να στήνει πάγκο με όλων των ειδών τα games και προγράμματα. Φοιτητής τότε, κοιτούσα πώς θα γίνει να παίξω όσο το δυνατόν περισσότερα games και δεν καταλάβαινα οτι συνέβαλλα και εγώ σε μια προβληματική κατάσταση. 

Divinity: Original Sin 2 της Larian Studios.

Τρίτο στοιχείο, η σχεδόν απόλυτη εξάρτηση των developers από τους μεγάλους publishers. Σχεδόν για όλη τη δεκαετία των 00ς, σίγουρα για τα πρώτα 6-7 χρόνια προτού το Steam αρχίσει να καθιερώνεται, η χρηματοδότηση ενός παιχνιδιού από την τσέπη του developer ή μέσω εναλλακτικών μεθόδων χρηματοδότησης ήταν ουτοπία. Οι publishers αποφάσιζαν ποια παιχνίδια έπρεπε να χρηματοδοτήσουν και, φυσικά, επέλεγαν μόνο τα projects εκείνα που αντέγραφαν το εκάστοτε trend της εποχής. Επιτυχία το Gears of War; Όλα τα παιχνίδια πρέπει να είναι 3rd person shooters. Επιτυχία το Bioshock; Όλα τα παιχνίδια πρέπει να είναι FPS με abilities; Επιτυχία το Call of Duty; Όλοι να αντιγράψουμε το multiplayer και ούτω καθεξής. Κάπως έτσι ζήσαμε την εποχή των “reimaginings” τύπου Fallout 3, Syndicate και XCOM όπου οι publishers έπαιρναν οποιαδήποτε σειρά είχαν στα σκονισμένα ντουλάπια τους και της άλλαζαν τα φώτα μέχρι το τελικό προϊόν να έχει επιδερμική μόνο σχέση με τα όσα προηγήθηκαν. Ασχέτως της τελικής ποιότητας των παιχνιδιών ως αυτόνομοι τίτλοι, είναι αναμφισβήτητο γεγονός οτί κανένας game publisher δεν επρόκειτο τότε να χρηματοδοτήσει ένα “κανονικό” Fallout ή οποιοδήποτε άλλο παιχνίδι κρινόταν ως όχι αρκετά mainstream. Ακόμη και το XCOM της Firaxis απέτυχε πλήρως στις κονσόλες και σώθηκε λόγω των πωλήσεων σε PC.

Σήμερα βεβαίως η κατάσταση είναι εντελώς διαφορετική. Η ψηφιακή διανομή γενικότερα και το Steam ειδικότερα απελευθέρωσαν το PC gaming από τους παράγοντες που του προκαλούσαν ασφυξία και έδωσαν τη δυνατότητα στους developers να απευθυνθούν στο κοινό τους χωρίς μεσάζοντες. Οι publishers συνεχίζουν να κινούνται στη λογική του “όλα ή τίποτα”, οποιαδήποτε σειρά δεν μπορεί να εξελιχθεί σε mega hit πολτοποιείται και να ζήσουμε να την θυμόμαστε. Κάτω όμως από τη σκιά των μεγαθηρίων EA, Activision και Ubisoft έχει αναπτυχθεί ένα υγιές οικοσύστημα μικρότερων developers και publishers οι οποίοι βγάζουν καλά χρήματα απευθυνόμενοι στο κοινό των λεγόμενων niche games. Πλέον υπάρχει ζωή πέρα από το mainstream και αυτό ακριβώς το γεγονός έχει οδηγήσει στη δυναμική επανεμφάνιση ειδών παιχνιδιών που μέχρι πρότινος θεωρούνταν νεκρά. Με προσεκτική διαχείριση του διαθέσιμου budget και με το τσοντάρισμα του κοινού όταν χρειάζεται, μπορούμε πλέον να απολαμβάνουμε παιχνίδια σαν το Pillars of Eternity και το Divinity: Original Sin στις οθόνες μας. Παιχνίδια που μάλιστα γνώρισαν εμπορική επιτυχία και οδήγησαν στη δημιουργία πιο φιλόδοξων sequels. 

Τι με ανησυχεί λοιπόν; Η ύβρις και η απληστία. Φοβάμαι το ενδεχόμενο οι developers να αρχίσουν να απλώνουν τα πόδια τους πέρα από το πάπλωμα. Φοβάμαι οτι ορισμένοι developers ίσως υπερεκτιμήσουν τις δυνατότητές τους, το μέγεθος του κοινού ή τη δυνατότητά του να στηρίξει μέσω crowdfunding και οδηγηθούν σε οικονομικά επίπονες αποτυχίες. Νομίζω οτι η InXile του Brian Fargo ήδη δέχθηκε ένα τέτοιο πλήγμα με την κυκλοφορία του Numenera και θα φανεί εάν μπορέσει να ανακάμψει με το Wasteland 3. Ο Fargo γλυκάθηκε με τα ζεστά crowdfunded χρήματα του Wasteland 2 και ξεκίνησε απευθείας διάφορα μεγαλεπίβολα projects με σημαντικό ποσοστό ρίσκου, το ένα εκ των οποίων σίγουρα δεν του βγήκε. Εξίσου αμφίβολο μοιάζει το μέλλον του Bard’s Tale IV κατά τη γνώμη μου. Αν το Wasteland 3 δεν σπάσει ταμεία τότε δεν θα εκπλαγώ εάν δω την InXile να αντιμετωπίζει προβλήματα. 

Wasteland 3 της InXile.

Η απληστία εγκυμονεί άλλου είδους κινδύνους. Για την ώρα οι εταιρίες που εξυπηρετούν το κοινό των computer RPGs μένουν προσηλωμένες στις επιθυμίες αυτής της σχετικά μικρής αλλά πιστής ομάδας πελατών. Τι θα γίνει αν κάποια στιγμή π.χ. η Larian Studios αποφασίσει οτι θέλει να διευρύνει το πελατολόγιό της; Τότε θα επιστρέψει το φάντασμα της casualοποίησης που κατέστρεψε ουκ ολίγες σειρές κατά το παρελθόν. Όσο και αν αυτή τη στιγμή φαίνεται απίθανο, δεν μπορώ να αποκλείσω την πιθανότητα μετάλλαξης των cRPG developers σε Bioware ή Bethesda. Τι θα γίνει αν μπει στο μυαλό τους η σκέψη “καλό το εκατομμυριάκι που πούλησε το Pillars, αλλά αν το μετατρέψουμε σε third-person action RPG μπορεί να πουλήσουμε εκατομμύρια σαν το Witcher 3 και το Fallout”; Ξαναλέω, μπορεί να φαντάζει μακρινό σαν ενδεχόμενο αλλά επειδή έζησα ήδη μια φορά την κατάρρευση της αγοράς των cRPGs πλέον προτιμώ να φυσάω και το γιαούρτι.  Κανένας developer δεν έχει ανοσία σε αυτό τον πειρασμό και αν υποκύψει τότε θα προκύψουν δύο πιθανά αποτελέσματα: είτε θα επενδύσει μεγάλα ποσά για τη δημιουργία ενός “triple-A” action RPG, θα αποτύχει και θα καταστραφεί οικονομικά, είτε θα επενδύσει, θα πετύχει και θα αρχίσει να casualοποιεί τα επόμενα παιχνίδια για να προσελκύσει ακόμα περισσότερους mainstream πελάτες. Σας το λέω σήμερα και κρατήστε το: η επόμενη εταιρία που πλησιάζει επικίνδυνα στην dark side είναι η CD Projekt. 

Δείτε την πορεία της Bioware και της Bethesda για να πάρετε μια ιδέα για τα δύο αυτά ενδεχόμενα. Η Bioware δημιούργησε σχεδόν κατά λάθος ένα από τα καλύτερα και πιο επιτυχημένα εμπορικά σύγχρονα cRPGs, το Dragon Age: Origins, και μετά κατέστρεψε τα πάντα με την αμέριστη συνδρομή της EA. Τώρα ο κλώνος του Destiny που ετοιμάζουν, το Anthem, πιστεύω πως είναι η τελευταία ζαριά της εταιρίας για να μη βρεθεί κάτω από τη λαιμητόμο που αποκεφάλισε πρόσφατα την Visceral Games. Η δε Bethesda γνώρισε μεγάλη εμπορική επιτυχία με τα σύγχρονα Elder Scrolls και Fallout και casualoποίησε τα επόμενα games σε τέτοιο βαθμό που τα Oblivion και Fallout 3 μοιάζουν με… Arcanum και Planescape Torment συγκριτικά με τα sequels. Για να πω την αλήθεια, δε με νοιάζει πλέον το μέλλον των Bioware και Bethesda. Κάποτε, όταν τα σύγχρονα παιχνίδια τους ήταν η μοναδική επιλογή του RPG gamer για να πάρει έστω οσμή από role playing, θα ανησυχούσα πάρα πολύ για την πορεία που έχουν πάρει. Τώρα που έχω ένα σωρό επιλογές από ποιοτικά computer RPGs δε δίνω δεκαρα για το αν θα συνεχίσουν να βγάζουν “RPGs”, θα διαλυθούν ή θα το γυρίσουν επισήμως στα shooters. Ας φτιάξουν οτιδήποτε θέλουν και αν είναι καλό, όπως το Mass Effect ή το New Vegas, θα το παίξω. Αν θέλουν να κυνηγήσουν άλλο κοινό δεν πειράζει, πάλι φίλοι είμαστε και ας πάνε στην ευχή του Θεού. 

Battletech της Harebrained Schemes.

Δε θέλω όμως να συμβεί το ίδιο με τη Larian, την Obsidian, την InXile και την Harebrained Schemes. Θέλω να πιστεύω οτι θα κάνουν συνετή διαχείριση και θα αντισταθούν στις σειρήνες του mainstream αλλά δεν μπορώ να διώξω τελείως τον φόβο μου. Μου είχαν λείψει πάρα πολύ αυτού του είδους τα RPGs, είμαι πραγματικά χαρούμενος ως gamer που έχω πλέον τόσες ποιοτικές επιλογές και δεν θέλω να γυρίσω ξανά στα χρόνια της gaming ανέχειας όπου θα παίζω shooters με level ups και θα λέω στον εαυτό μου οτι είμαι RPG gamer.