XCOM: ENEMY UNKNOWN

Το αρχικό UFO: Enemy Unknown (πρώτη κυκλοφορία το 1994) ήταν πραγματικό παιχνίδι της εποχής του. Συνοδευόταν από ένα ογκώδες εγχειρίδιο 134 σελίδων, απαραίτητο για την πλήρη κατανόηση των πολύπλοκων game mechanics αφού δεν υπήρχε κάποιο in-game tutorial που να βοηθά τον παίκτη. Οι εξωγήινοι εισβάλλουν στη γη, εσύ είσαι ο επικεφαλής της οργάνωσης που θα αντισταθεί, πάρε ένα μενού με δεκάδες κουμπιά και λειτουργίες και… καλό βόλι! Τα πρώτα playthroughs ενός αρχάριου παίκτη κατέληγαν πάντοτε σε τραγωδία, με τα οικονομικά της οργάνωσης να πηγαίνουν κατά διαόλου και τους στρατιώτες να πέφτουν σαν τις μύγες από τα πυρά των εξωγήινων. Ναι, το αρχικό UFO απαιτούσε την απόλυτη προσοχή του παίκτη, αφοσίωση στην εκμάθηση όλων των λειτουργιών, υπομονή στα πρώτα άτσαλα βήματα. Όταν όμως κατάφερνες να ξεκλειδώσεις τα μυστικά του… Θεέ μου, τι παιχνίδι! Δύο ξεχωριστά επίπεδα στρατηγικής, το ένα σε παγκόσμιο επίπεδο με στοιχεία μακροπρόθεσμου σχεδιασμού και το δεύτερο στην καρδιά της μάχης, κοιτώντας τους εξωγήινους στα μάτια. Δύο επίπεδα, όμως με πλήρη αλληλεπίδραση μεταξύ τους ώστε οι εξελίξεις στο ένα κομμάτι να επηρεάζουν άμεσα το άλλο. Οικονομική διαχείριση, γεοστρατηγική, έρευνα και κατασκευή, αναχαιτίσεις UFOs, turn-based tactical battles. Μεγαλείο. Απλά, μεγαλείο.

Και κάποια στιγμή, η 2K Games αποφασίζει να «αναστήσει» το κλασικό αυτό παιχνίδι ως… shooter. Ιεροσυλία! Ιδού η αντίδραση των οπαδών της σειράς:

{youtube}fRS0VVl89rU{/youtube}

Σαστισμένη από τον όγκο και την ένταση των αντιδράσεων, η εταιρία αφήνει κατά μέρος τo development του shooter και προωθεί δυναμικά το turn-based strategy που βρισκόταν ταυτόχρονα υπό ανάπτυξη στην Firaxis. Ας δούμε λοιπόν τι κατάφερε ο Οίκος του Civilization, Φοράμε ιατρικά γάντια και ξεκινάμε αμέσως την αυτοψία.

WE WILL BE IN TOUCH, COMMANDER

Οι εξωγήινοι επιτίθενται στη γη! Ανήμπορες να αντιδράσουν αποτελεσματικά στην τεχνολογική υπεροχή και την αγριότητα των εισβολέων, οι κυβερνήσεις των πιο ισχυρών κρατών αποφασίζουν να ενεργοποιήσουν το λεγόμενο “Xcom project”, μια παραστρατιωτική οργάνωση που θα αναλάβει να πολεμήσει τους εχθρούς σε όλη την υφήλιο, να ερευνήσει την τεχνολογία τους ώστε να αναπτύξει καλύτερα όπλα, αλλά και να βάλει οριστικό τέλος στην απειλή για τον πλανήτη. Η διοίκηση της οργάνωσης ανατίθεται σε εσάς και οι υποχρεώσεις… τρέχουν! Το XCOM: EU διατηρεί τα δύο βασικά συστατικά της κλασικής συνταγής προσφέροντας global strategy και turn-based tactical battles, με ορισμένες αλλαγές και tweaks ώστε το παιχνίδι να καθίσταται πιο φιλικό στον αρχάριο. Ξέρετε, “streamlining” ή “dumbing down” αναλόγως της οπτικής γωνίας του καθενός. Στην ουσία ολόκληρο το παιχνίδι πλην των μαχών εξελίσσεται μέσω της βάσης της οργάνωσής σας, ένα υπόγειο συγκρότημα εγκαταστάσεων το οποίο επιτρέπει στον Commander να λάβει αποφάσεις και να χαράξει το γενικό πλάνο για την αντιμετώπιση της εξωγήινης εισβολής.

Και να παρακολουθεί σαν ανώμαλος όλες τις κινήσεις των υφισταμένων του.

Τρία πράγματα θα σας απασχολούν συνεχώς σε αυτό το στάδιο: χρήματα, κάλυψη, έρευνα. Η χρηματοδότηση της οργάνωσης γίνεται απευθείας από τα κράτη, όμως το ποσό μεταβάλλεται δραστικά ανάλογα με τη… φροντίδα που δείχνετε στο καθένα από αυτά. Αν για παράδειγμα αγνοήσετε τις εκκλήσεις τους για βοήθεια, ο πανικός από την ανεξέλεγκτη εξωγήινη δραστηριότητα θα αυξηθεί, με σοβαρό ενδεχόμενο να αποφασίσουν την πλήρη παύση πληρωμών προς την οργάνωση. Αν τον ίδιο δρόμο ακολουθήσουν τα περισσότερα κράτη που σας στηρίζουν, τότε… game over. Με δεδομένα τα υψηλά ποσά που απαιτούνται κάθε in-game μήνα για πρόσληψη προσωπικού, έρευνα και κατασκευή αναβαθμίσεων, το πλήγμα από την απώλεια χρηματοδότησης δύσκολα καλύπτεται, ειδικά στα ανώτερα επίπεδα δυσκολίας, καθώς η μόνη εναλλακτική λύση για τη συγκέντρωση χρημάτων είναι η εκποίηση alien artifacts στη μαύρη αγορά. Εκτός της επιτυχημένης ολοκλήρωσης αποστολών στο έδαφος μιας χώρας, σημαντική ανόρθωση ηθικού προσφέρει η κάλυψη του εναερίου χώρου της με δορυφόρους οι οποίοι θα ανιχνεύουν συνεχώς για την παρουσία UFOs, ώστε τα μαχητικά σας να τα καταρρίψουν πριν προλάβουν να κάνουν ζημιά. Τέλος, η έρευνα νέων τεχνολογιών αποκτά γρήγορα κομβική σημασία για την επιτυχή αντιμετώπιση των εξωγήινων στο πεδίο της μάχης. Όσο έμπειροι και μάγκες κι αν είναι οι στρατιώτες σας, θα σφαχτούν σαν αρνιά το Πάσχα αν δεν τους εξοπλίσετε κατάλληλα.

Get to cover!

Συγκρίνοντας το στάδιο της global strategy στο XCOM remake με τον ένδοξο προκάτοχό του, είναι σαφές ότι έχουν γίνει αρκετές απλοποιήσεις. Δεν υπάρχει δυνατότητα κατασκευής περισσότερων βάσεων, έχει αφαιρεθεί η ανάγκη για micromanagement εξοπλισμού και προσωπικού, γενικά απαιτείται σαφώς λιγότερος κόπος για την ομαλή λειτουργία της βάσης. Ωστόσο, μπορώ να πω με σιγουριά ότι, σε αυτό το επίπεδο, οι προσπάθειες της Firaxis για εκσυγχρονισμό και streamlining αποδείχθηκαν επιτυχείς. Παρά την απώλεια ορισμένων δυνατοτήτων, οι αποφάσεις που θα κληθείτε να πάρετε είναι σημαντικές, έχουν πάντοτε σοβαρές συνέπειες και απαιτούν προσεκτική σκέψη. Ναι, ο περιορισμός της μίας βάσης έρχεται σε αντίθεση με την πλήρη ελευθερία του κλασικού UFO: EU, όμως οι δορυφόροι υποκαθιστούν επαρκώς το βασικό λόγο για το χτίσιμο νέων βάσεων, την πληρέστερη δηλαδή ανίχνευση της εξωγήινης δραστηριότητας. Κατά τα άλλα η global strategy διατηρεί πλήρως το ενδιαφέρον που είχε στο κλασικό παιχνίδι, αναγκάζοντας τον παίκτη να βρίσκεται συνεχώς σε δίλημμα για τον καλύτερο τρόπο αξιοποίησης των διαθέσιμων πόρων. Το XCOM: EU δε διστάζει να δυσκολέψει τον παίκτη ήδη από το Normal επίπεδο δυσκολίας, αν και έχω την υποψία ότι σε ορισμένες στιγμές φροντίζει να «ξελασπώνει» πονηρά τον παίκτη, προσφέροντάς του χείρα βοηθείας. Σε αρκετές περιπτώσεις πρόσεξα ότι ένα γεγονός συνέβαινε ακριβώς τη στιγμή που το χρειαζόμουν, π.χ. η εμφάνιση μιας αποστολής σε χώρα που ετοιμαζόταν να κόψει τη χρηματοδότηση. Τύχη; Μπορεί, αλλά θεωρώ πιο πιθανό ότι το παιχνίδι παρακολουθεί την πρόοδο του παίκτη στο παρασκήνιο και επεμβαίνει πριν η κατάσταση φύγει τελείως από τον έλεγχό του. Πάντως στο επίπεδο δυσκολίας Classic το φαινόμενο αυτό εμφανίζεται πολύ πιο σπάνια.

DIE YOU ALIEN BASTARDS

Μόλις προκύψει κάποια αποστολή που απαιτεί στρατιωτική επέμβαση, είτε λόγω εξωγήινης επίθεσης, είτε από την κατάρριψη UFO, είτε ακόμα ως… χάρη στο συμβούλιο των χορηγών κρατών, το μεταγωγικό αεροσκάφος Skyranger θα μεταφέρει τα παλικάρια σας στο πεδίο της μάχης ώστε να αντιμετωπίσουν τους εξωγήινους face to face. Διατηρώντας τα πλούσια στοιχεία RPG που χαρακτήριζαν το κλασικό X-Com, το νέο παιχνίδι επιλέγει διαφορετική μέθοδο για το leveling των στρατιωτών κατατάσσοντάς τους σε συγκεκριμένες classes (Assault, Heavy, Sniper, Support). Με κάθε level-up προστίθεται η επιλογή ενός perk από τη μεριά του παίκτη, μιας special ability δηλαδή που ενισχύει τις ικανότητες του στρατιώτη και του προσδίδει σαφέστερο ρόλο στη μάχη. Ενδιαφέρουσα επιλογή και εν πολλοίς επιτυχημένη, κυρίως γιατί καθιστά το κάθε level-up σημαντικό και αξιομνημόνευτο γεγονός συγκριτικά με την απλή σταδιακή άνοδο διάφορων stats στο UFO:EU. Βεβαίως θα πρέπει να επισημανθεί ότι τα stats που ορίζουν τις ικανότητες του κάθε χαρακτήρα έχουν μειωθεί, με φυσικό επακόλουθό τη μικρότερη διαφοροποίηση μεταξύ στρατιωτών της ίδιας class. Οι αποστολές διαθέτουν αξιοσημείωτη ποικιλία, περιλαμβάνοντας μεταξύ άλλων UFO crash sites, bomb defusals, terror missions και VIP rescue, δυστυχώς όμως απουσιάζουν αποστολές τύπου alien romancing, Shepard-style.

“Μωρό μου τα μάτια σου λάμπουν υπό το σεληνόφως. Δώσε μου ένα φιλάκΑΑΑΑΡΓΚΓΧΧΓΧ!”

Με την έναρξη της μάχης αρχίζουν δυστυχώς και τα προβλήματα. Το XCOM:EU υιοθετεί turn-based σύστημα δύο ενεργειών, το οποίο σημαίνει ότι ο κάθε στρατιώτης διαθέτει περιθώριο για συγκεκριμένες κινήσεις πριν ολοκληρωθεί ο γύρος. Μπορεί να κινηθεί και μετά να επιτεθεί, να διασχίσει μεγαλύτερη απόσταση χάνοντας το δικαίωμα επίθεσης ή να επιτεθεί απευθείας, απεμπολώντας ταυτόχρονα τη δυνατότητα κίνησης. Ορισμένα perks επιτρέπουν το «λύγισμα» των βασικών αυτών κανόνων και την επέκταση των στρατηγικών σας επιλογών, όμως δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η εγκατάλειψη του συστήματος των time units, σε συνδυασμό με πλειάδα άλλων περιορισμών, περιορίζει τις επιτρεπόμενες κινήσεις. Μάλιστα, μεγάλο μέρος της δυσκολίας των μαχών οφείλεται κυρίως στους περιορισμούς του combat system παρά στην αποτελεσματικότητα των εχθρών. Η κατανομή ρόλων στους στρατιώτες εφαρμόζεται απολύτως αυστηρά, με αποτέλεσμα να μην έχει τη δυνατότητα π.χ. ένας στρατιώτης να μαζέψει το όπλο ενός νεκρού συντρόφου του από το έδαφος. Γιατί; Το στοιχείο του inventory management έχει εξαφανιστεί, οι στρατιώτες διαθέτουν συγκεκριμένα slots για εξοπλισμό και απαγορεύεται να χρησιμοποιήσουν οτιδήποτε δεν είναι «συμβατό» με την class τους.

Υπάρχουν και άλλα σοβαρά ζητήματα. Οι εξωγήινοι λαμβάνουν μια «δωρεάν» turn μόλις τους εντοπίσετε, στερώντας σας τη δυνατότητα να τους αιφνιδιάσετε για το μεγαλύτερο μέρος της campaign. Δεν έχετε τη δυνατότητα για ελεύθερο aiming των όπλων ώστε να στοχεύσετε στο περιβάλλον και να πυροδοτήσετε, για παράδειγμα, μια αντλία βενζίνης δίπλα από τους εξωγήινους ή να ανοίξετε τρύπα σε έναν τοίχο, παρά μόνο αν χρησιμοποιήσετε εκρηκτικά. Η γραμμικότητα των περισσότερων χαρτών –σχεδόν πάντοτε ξεκινάτε στη μία άκρη και πρέπει να φθάσετε στην άλλη- αποδυναμώνει το στοιχείο της εξερεύνησης, ενώ οι περιορισμοί του συστήματος κίνησης και ο μικρός αριθμός των στρατιωτών που μπορείτε να παρατάξετε (μέχρι έξι) αφήνουν ως μοναδική βιώσιμη στρατηγική επιλογή το «μπουλούκι» αν δε θέλετε η αποστολή να καταλήξει σε λουτρό αίματος.

Ξεμονάχιασμα = Φρικτός θάνατος από plasma rifle

Πάμε τώρα και στο cover system. Η Firaxis προτίμησε να μην υιοθετήσει πλήρες σύστημα line of sight για τον υπολογισμό της ορατότητας και της ευστοχίας, αλλά να δημιουργήσει ένα ασυνήθιστο υβρίδιο μεταξύ του combat system ενός συμβατικού tactical game (π.χ. Jagged Alliance 2), το αντίστοιχο ενός casual turn-based τίτλου όπως το Advance Wars και ορισμένων αρχών της real-time μάχης. Έτσι, η κίνηση των μονάδων γίνεται σε πλήρως τρισδιάστατο χάρτη και το line of sight προσδιορίζει το τι βλέπει η κάθε μονάδα, όμως το cover system προσδίδει απλώς defence bonuses υπό μορφή ποσοστού, χωρίς να λειτουργεί ως πραγματικό, φυσικό εμπόδιο για τις βολές των αντιπάλων. Κατά συνέπεια, σημεία κάλυψης που θα έπρεπε προφανέστατα να παρέχουν πλήρη ασφάλεια από τις εχθρικές βολές καταλήγουν απλώς να μειώνουν τις πιθανότητες ευστοχίας του εχθρού, καθιστώντας τις μονάδες σας εκτεθειμένες ανά πάσα στιγμή. Θυμάστε τι λέγαμε νωρίτερα για πλασματικό επίπεδο δυσκολίας; Οι μονάδες των εξωγήινων μπορούν άνετα να ξεπαστρέψουν την ομάδα σας, όχι όμως γιατί θα κινηθούν έξυπνα στο πεδίο της μάχης, αλλά γιατί το combat system του παιχνιδιού δεν επιτρέπει (πλην των εξαιρέσεων λόγω perks) στοιχειώδεις κινήσεις όπως την επίθεση εναντίον στόχου και την υποχώρηση μετά σε ασφαλή θέση. Το σύστημα κανόνων παρουσιάζεται αδικαιολόγητα «σφικτό» και οι μάχες διολισθαίνουν σε στατική ανταλλαγή πυρών υπό κάλυψη μεταξύ δυο παρατάξεων.

Τέλος πάντων, έτσι αποφάσισε η εταιρία και η αλήθεια είναι πως, αν κάποιος αποδεχθεί το συγκεκριμένο σύστημα κανόνων και προσαρμοστεί σε αυτό, θα το διασκεδάσει. Υπάρχει ένταση, υπάρχει αγωνία, υπάρχει το γνωστό συναίσθημα οργής και απελπισίας όταν μια εύκολη βολή αστοχεί, υπάρχει το darthvaderικό “NOOOOOOOOOOOOOOO” που συνοδεύει το θάνατο ενός βετεράνου στρατιώτη. Δεν υπάρχει όμως η ελευθερία, το χαρακτηριστικό δηλαδή που ξεχωρίζει τα πραγματικά κλασικά tactical games από τους τίτλους δεύτερης γραμμής όπως το XCOM:EU.

Η Firaxis δε μαγάρισε το ένδοξο όνομα του X-Com. Πατώντας πάνω στη βαριά κληρονομιά του, κατάφερε να παρουσιάσει ένα ενδιαφέρον παιχνίδι με αρκετά από τα συστατικά που καθιέρωσαν το UFO: EU ως κορυφαίο strategy game. Οι developers όμως, πάνω στη σπουδή τους να το καταστήσουν πιο φιλικό για το ευρύ κοινό, μάλλον το παράκαναν με τις περικοπές και τις απλοποιήσεις. Βλέπετε, υπάρχει πάντοτε μια πολύ λεπτή γραμμή όπου το streamlining (περικοπή ανούσιων και κουραστικών στοιχείων, θετικό) εξελίσσεται σε dumbing down (πετσόκομμα ουσιωδών στοιχείων και απώλεια βάθους στο gameplay, αρνητικό). Η εταιρία έχω την αίσθηση πως βάδισε σε απόσταση ασφαλείας από τη γραμμή όσον αφορά στο στάδιο του global strategy, την ξεπέρασε όμως στον τομέα του combat system. Για το λόγο αυτό πιστεύω πως το XCOM: Enemy Unknown, αν και αναμφίβολα μπορεί να προσφέρει ώρες διασκέδασης στον παίκτη, δε θα έχει σε καμία περίπτωση το εκπληκτικό replayability που χαρακτηρίζει τον πρόγονό του. Αξιοπρεπής παρουσία, ναι. Άξιος διάδοχος, όχι ακόμα.

Pros

Cons