Το ξένο fund, όταν αγοράσει όλα τα χωράφια, θα προσλάβει τους πρώην αγρότες για 150Ευρώ το μήνα. Φαντάζομαι ότι έχει γινει και σε άλλες μπανανίες.
Ένα ωραίο παράδειγμα για το τι γίνεται όταν η γεωργία καθορίζεται από τις πολυεθνικές και τα funds, σε συνεργασία με τις κυβερνήσεις είναι η περίπτωση της καλλιέργειας πατάτας στο Περού. Γι'αυτή την περίπτωση έκανε πολύ σοβαρή έρευνα ο εξαιρετικός γεωπόνος-κοινωνιολόγος Jan Douwe van der Ploeg, και είχα την τύχη να συμμετέχω κι εγώ.
Το Περού είναι η κοιτίδα της καλλιέργειας πατάτας, όπου υπάρχουν εκατοντάδες ποικιλίες πατατόσπορου . Οι ιθαγενείς κάτοικοι είχαν αναπτύξει μία τρομερή τοπική γνώση πάνω στην καλλιέργεια της πατάτας, κάτι που είναι γνωστό με τον όρο art de la localite. Περιλαμβάνει όχι μόνο τις τεχνικές γνώσεις για την καλλιέργεια (πχ ποια ποικιλία σε ποιο χωράφι, το έδαφος, το νερό κλπ), αλλά και κοινωνικοοικονομικές (πχ ο καταμερισμός και η ένταση της εργασίας σε άμεση προσαρμογή με το τοπικό οικοσύστημα και κοινωνικό περιβάλλον, η διατροφική επάρκεια, οι σχέσεις μεταξύ των αγροτών κλπ) καθώς και ανθρωπολογικές (πχ ο σεβασμός της καλλιέργειας απέναντι στην Pacha Mama, τη μητέρα Γη θα λέγαμε).
Υπήρχε, λοιπόν, ένα σύστημα που αναπαραγόταν αφ'εαυτού κάθε χρόνο και που εξασφάλιζε τη διαιώνιση αυτής της τοπικής γνώσης, τη διαβίωση των αγροτών και των οικογενειών τους καθώς και την ομαλή ανάπτυξη των τοπικών κοινωνιών . Σε κάποια φάση πριν από δεκαετίες ήρθε μία γνωστή Αμερικάνικη πολυεθνική που ήλεγχε κι ελέγχει σχεδόν την παγκόσμια αγροτική παραγωγή και είπε: έλα ρε φίλε τώρα με τους Ινδιάνους, τις πατσες μαμες και τα 453 είδη πατάτας, τι χαζομάρες είναι αυτές. Εμας εδώ οι γενετιστές μας έχουν δημιουργήσει πατατούλα ωραιότατη να την πιες στο ποτήρι. Κοίτα, κυβέρνηση του Περού, δεν ξέρω τι θα κάνεις, αλλά θα μας δώσεις το μονοπώλιο στην πώληση πατατόσπορου και να ξεχάσετε αυτά τα δικά σας τα ντόπια. Διαφορετικά, οι ΗΠΑ θα κόψουν την οικονομική βοήθεια προς εσάς κι όχι μόνο αυτό, αλλά θα κάνουμε και τα στραβά μάτια με τα κομμούνια του Sendero Luminoso και βγάλτε τα πέρα μόνοι σας).
Απέκτησαν λοιπον το μονοπωλιο και άρχισε μία τρομερή εκστρατεία διαφήμισης κι επιβολής του στους πατατοπαραγωγούς. Όχι με απαγορεύσεις κλπ, αλλά του στυλ; πάρτε τον αμερικάνικο πατατόσπορο και σας δίνουμε και χρήματα από την αγροτική τράπεζα, ή πάρτε τον πατατόσπορο και θα περάσει ο δρόμος από το χωριό σας, ή σε αμετανόητους έλεγαν πάρτε τον πατατόσπορο γιατί υποψιαζόμαστε ότι ανήκετε στο Sendero Luminoso και θα έρθουν οι παρακρατικοί να σας κάνουν ό,τι και στο διπλανό χωριό. Τον πήραν λοιπόν και άρχισαν να τον καλλιεργούν. Ομως ο Αμερικάνικος πατατόσπορος δεν ηταν προσαρμοσμένος στο τοπικό οικοσύστημα. Επίσης ήθελε πάρα πολυ νερό, λιπάσματα, φάρμακα κλπ (εισροές που δεν είχαν με τις δικές τους ποικιλίες. Επίσης ο αμερικάνικος πατατόσπορος δεν μπορούσε να κρατηθεί από την τρέχουσα καλλιέργεια για να σπαρεί και την επόμενη χρονιά. Εντάξει μωρέ δεν πειράζει ελάτε να αγοράσετε σπόρο, λιπάσματα, φάρμακα, παρτε και μια αυξηση στην τιμή του νερού. Ναι ξέρετε εμεις δεν τα χρησιμοποιούσαμε ολα αυτά μέχρι τώρα και από πού θα τα αγοράσουμε; A μην ανησυχείτε, θα τα πάρετε από την εταιρεία που σας δίνει τον πατατόσπορο. Τι δεν έχετε λεφτά. Δεν πειράζει, η αγροτική μας τράπεζα που διευθυντής της είναι άνθρωπος της αγαπημένης μας εταιρείας θα σας δώσει δάνεια και θα τα ξεπληρώσετε από τα πολλά λεφτά που θα πάρετε, όταν πουλήσετε τη σοδειά σας. Ναι, αλλά εμείς μέχρι τώρα δεν πουλούσαμε τις πατάτες, τις κρατούσαμε για να φάμε και για να τις ανταλλάξουμε με πράγματα που θέλαμε. Δεν πειράζει, τώρα θα τις πουλάτε στην αγορά. Βέβαια, καλό θα είναι να τις πουλάτε στην εταιρεία που σας έδωσε το δάνειο και στις τιμές που θα σας δίνει, αν θέλετε βέβαια. Και αν δε θέλουμε; Ε τότε δε θα πάρετε δάνειο βρε αχάριστοι, άντε τώρα παλιοκομμούνια.
Για να μην τα πολυλογώ (που ήδη το έχω ξεσκίσει), προκλήθηκε ένας φάυλος κύκλος. Πήραν τον αμερικάνικο πατατόσπορο που ήθελε πολλά φάρμακα/λιπάσματα/νερά και άρα πολλά λεφτά για να καλλιεργηθεί και δεν έπιανε κιόλας, χρεώθηκαν με τα πρώτα δάνεια, μετά όταν πήγαν να πουλήσουν τη σοδειά υποχρεώθηκαν ουσιαστικά να τη δίνουν για ένα κομμάτι ψωμί σε εταιρείες που έλεγχε η πολυεθνική και μην μπορώντας να ξεπληρώσουν τα πρώτα δάνεια και καθώς δεν μπορούσαν να κρατήσουν σπόρο για να καλλιεργήσουν, υποχρεώθηκαν να πάρουν καινούρια δάνεια. Και αυτό συνέβαινε κάθε χρόνο για πολλά χρόνια.
Τι συνέπειες είχε όλο αυτό. To name a few που λέμε και στη Λάρισα: χάθηκε για πάντα η τοπική γνώση καλλιέργειας των εκατοντάδων ποικιλιών πατάτας των Άνδεων. Έγιναν πλήρως εξαρτώμενοι σε κάθε στάδιο της καλλιέργειας (σπόρος-εφόδια-πώληση) από την πολυεθνική. Αλλά ακόμα και αν με κάποιο τρόπο θέλανε να σπάσουν αυτή την εξάρτηση, δεν μπορούσαν γιατί είχαν ξεχάσει ή δεν ξέραν πια οι νεότεροι πώς να καλλιεργούν τους δικούς τους σπόρους. Καταδικάστηκαν σε μία κατάσταση αιώνιας φτώχειας που ουσιαστικά ζουν για να ξεπληρώνουν το δάνειο της προηγούμενης χρονιάς. Λόγω της εκτεταμένης χρήσης φυτοφαρμάκων και λιπασμάτων που απαιτεί ο Αμερικάνικος πατατόσπορος έχει μολυνθεί σε μεγάλο βαθμό το οικοσύστημά τους, ενώ ο καρκίνος θερίζει (έχουν εντοπιστεί υπολείμματα φυτοφαρμάκων ακόμα και σε έμβρυα που κυοφορούν γυναίκες αγροτών). Ολόκληρο το γεωργικό σύστημα είτε μιλάμε για κρατικές γεωργικές υπηρεσίες είτε μιλάμε για γεωπόνους προσαρμόστηκε στη μονοκαλλιέργεια του αμερικάνικου πατατόσπορου. Και κάτι ακόμα που έχει σημασία: λόγω της εξαθλίωσής τους, λόγω του ότι δεν μπορούν να ζήσουν τις οικογένειές του, λόγω του ότι χάσανε την περηφάνια να καλλιεργούν τη γη τους σύμφωνα με την arte de la localite, μεταβλήθηκαν σε αυτό που η αγροτική κοινωνιολογία ονομάζει Invisible men, δηλαδή σε αόρατους ανθρώπους, άνθρωποι που υπάρχουν βιολογικά, αλλά είναι αόρατοι ουσιαστικά, γιατί κανείς δεν του βλέπει, κανείς δεν τους πάιρνει στα σοβαρά, γιατί ούτε τα παιδιά τους δεν μπορούν να ταϊσουν, γιατί έχουν χάσει τη γη τους, άρα δεν είναι αγρότες, αλλά σκλάβοι. Έτσι, υπάρχουν πολλές αυτοκτονίες ανάμεσα στους αγρότες αλλά και σε μέλη των οικογενειών τους, γιατί πολύ απλά τη ζωή ως αόρατοι άνθρωποι δεν μπορούν να την αντέξουν
Χίλια συγνώμη για το κατεβατό, δε θα επαναληφθεί.