FOOTBALL MANAGER 2017
Κουράστηκα να λέω κάθε χρόνο τα ίδια και τα ίδια. Το φετινό review είναι το πέμπτο από καταβολής Ragequit.gr ενός παιχνιδιού Football Manager και κάθε χρόνο, με μικρές παραλλαγές αναλόγως της ποιότητας της pro-patching έκδοσης, καταλήγουμε στο ίδιο πάνω-κάτω συμπέρασμα: Το Football Manager παραμένει στην κορυφή του είδους, ούτως ή άλλως δεν έχει πλέον σοβαρό ανταγωνισμό, υπάρχουν ορισμένες νέες προσθήκες όμως η πρόοδος σε σχέση με την προηγούμενη έκδοση κρίνεται κατά κανόνα μη ικανοποιητική. Αφιέρωσα πολλές ώρες παιχνιδιού στο Football Manager 2017, πολύ περισσότερες από το φυσιολογικό για ένα τέτοιο review, με σκοπό να δω τις τυχόν βελτιώσεις, προσθήκες, παραλείψεις και προβλήματα σε εύλογο βάθος χρόνου, μετά τα πρώτα patches, ώστε ο αγοραστής να έχει μια όσο το δυνατόν πιο αντιπροσωπευτική εικόνα για την ποιότητα του gameplay. Δυστυχώς ή ευτυχώς πολλά από τα θετικά ή αρνητικά της τεχνητής νοημοσύνης και της match engine φανερώνονται μετά από πολλές ολοκληρωμένες σεζόν παιχνιδιού, ωστόσο η χρησιμότητα ενός review είναι μεγαλύτερη κοντά στην αρχική ημερομηνία κυκλοφορίας όταν ο τίτλος είναι φρέσκος και υπάρχει μεγαλύτερο αγοραστικό ενδιαφέρον. Δείτε επομένως το φετινό review σαν μια δοκιμή ενός διαφορετικού μοντέλου και σχολιάστε στα comments εάν αυτού του είδους η παρουσίαση είναι προτιμότερη ή εάν θα προτιμούσατε ένα πιο λιτό review κοντά στην αρχική ημερομηνία κυκλοφορίας.
Για όσους δεν ενδιαφέρονται για εις βάθος αναλύσεις και θα προτιμούσαν ένα ξεκάθαρο συμπέρασμα, επιτρέψτε μου να τους καλύψω προτού προχωρήσουμε στα ενδότερα. Το Football Manager 2017 έχει διάφορες νέες προσθήκες, οι περισσότερες από τις οποίες έχουν ελάχιστη χρησιμότητα και επιβαρύνουν ακόμη περισσότερο ένα ήδη παραφορτωμένο interface. Ορισμένες αυτοματοποιήσεις λειτουργιών θα φανούν ευπρόσδεκτες στους νοσταλγούς των παλιότερων και πιο απλών Football Manager. Ευτυχώς οι βελτιώσεις στη match engine είναι πιο ουσιώδεις, τόσο στον εικαστικό τομέα όσο και στην εξέλιξη των παιχνιδιών, την τεχνητή νοημοσύνη των παικτών και τη ρεαλιστικότητα των αποτελεσμάτων. Η φετινή έκδοση είναι αξιόλογη, ως επί το πλείστον bug-free και ασφαλώς προτείνεται για τους φανατικούς της σειράς, όμως εάν έχετε μείνει σε κάποια προηγούμενη έκδοση περιμένοντας το νέο μεγάλο εξελικτικό βήμα προς τα εμπρός τότε ίσως θα πρέπει να συνεχίσετε την αναμονή.
Η παρουσίαση θα έχει αρκετές επιμέρους ενότητες και άφθονο nitpicking οπότε καθίστε αναπαυτικά στην καρέκλα, τον καναπέ ή το κρεβάτι σας και προετοιμαστείτε ψυχολογικά για μπόλικο διάβασμα.
Football Manager εις βάθος: Interface και λειτουργικότητα
Το interface στο ξεκίνημα μιας νέας career είναι απλό, καθαρό και ευανάγνωστο, με την κάθε επιλογή να συνοδεύτεται από αναλυτικό tooltip στο οποίο περιγράφεται η λειτουργία της. Μετά την επιλογή της ομάδας σας και της ποσότητας των πρωταθλημάτων που θα φορτώσετε ακολουθεί η διαμόρφωση του προσωπικού σας προφίλ, αφού ήδη από την περυσινή έκδοση ο παίκτης δεν είναι πλέον… αόρατος αλλά έχει φυσική παρουσία κατά τη διάρκεια του αγώνα. Η εξωτερική εμφάνιση δεν έχει ουσιαστική επίπτωση στο gameplay όμως οι επόμενες επιλογές θα επηρεάσουν το ρίξιμο των ζαριών στο παρασκήνιο όταν το παιχνίδι προσπαθεί να αποφασίσει το αποτέλεσμα ορισμένων ενεργειών σας. Οι δύο βασικές κατευθύνσεις μεταξύ Tracksuit Head Coach (έμφαση στην προπόνηση) και Tactical Head Coach (focus στο πνευματικό κομμάτι και τη γνώση της αγοράς) μπορούν να εξειδικευτούν περαιτέρω μέσω του διαμοιρασμού των attributes, είτε ελεύθερα είτε μέσω της ενεργοποίησης κάποιων από τα λεγόμενα Style Focus. Έτσι είναι απολύτως δυνατόν να στήσετε ένα custom προπονητικό προφίλ ή, εάν προτιμάτε να μιμηθείτε την πραγματικότητα, να ακολουθήσετε το πρότυπο ενός Άγγελου Αναστασιάδη (αγαπητός στους παίκτες), ενός Φερνάντο Σάντος (κυνηγάμε το 1-0 λες και δίνει τέσσερις πόντους), ενός Αντρέα Στραματσόνι (απολύομαι μωρό μου και τρελαίνομαι) ή οποιοδήποτε άλλου τεχνικού έχετε εικόνισμα στο προσκεφάλι σας.
Μόλις τελειώσετε με τα προκαταρκτικά θα έρθετε αντιμέτωποι με την οθόνη-hub του inbox στην οποία αναφέρονται (θεωρητικά) ουσιώδεις εξελίξεις σχετικά με την ομάδα σας καθώς και διάφορα άλλα νέα που αφορούν εμμέσως το πρόσωπό σας. Στα αριστερά του Inbox βρίσκεται το κεντρικό μενού με τις διάφορες υποκατηγορίες του (Ομάδα, Τακτική, Προπόνηση κλπ.) ενώ στο επάνω μέρος της οθόνης θα βρείτε επιπλέον καρτέλες για το μενού στο οποίο βρίσκεστε, τις λειτουργίες αναζήτησης και το… άλλο βασικό μενού με τις πιο πεζές επιλογές (Save/Load, Preferences, Add new Coach κλπ). Η Sports Interactive έχει καταβάλλει ομολογουμένως αρκετές προσπάθειες για να κρατήσει το interface γρήγορο και λειτουργικό και σε γενικές γραμμές το έχει καταφέρει, όχι όμως στο βαθμό που θα ήθελα. Ορισμένες από τις πιο συχνές λειτουργίες είναι κρυμμένες σε πολλαπλά μενού και απαιτούν αρκετά clicks του ποντικιού μέχρι να φθάσετε στο επιθυμητό αποτέλεσμα, γεγονός που αναμφίβολα κουράζει μετά από κάποιο διάστημα και μπορεί να αποθαρρύνει τον νεοεισερχόμενο στη σειρά. Σε ορισμένες οθόνες η θέληση των developers να παρουσιάσουν βασικές πληροφορίες μονομιάς και να αποφύγουν επιπλέον clicks καταλήγει να έχει το εντελώς αντίθετο αποτέλεσμα. Για παράδειγμα, η οθόνη του scouting έχει μία πλευρική στήλη στην οποία παρουσιάζεται το επίπεδο γνώσης σας στην παγκόσμια ποδοσφαιρική αγορά και ο αριθμός των scouts που έχετε στη διάθεσή σας. Η στήλη αυτή “κλέβει” χώρο από το κυρίως κομμάτι της αναζήτησης παικτών και αναγκαστικά τα μενού επιλογής φίλτρων αναζήτησης έχουν μετακινηθεί στο επάνω μέρος της οθόνης, ακριβώς επάνω από τη λίστα των διαθέσιμων παικτών. Έτσι, εάν προσθέσετε μερικά φίλτρα θα διαπιστώσετε οτι οι πληροφορίες για τις οποίες εισήλθατε σε αυτή την οθόνη, η λίστα δηλαδή των διαθέσιμων παικτών, μπορεί να καταλαμβάνει πλέον το 1/4 του χώρου επί της οθόνης ή και ακόμα λιγότερο. Αυτό δεν λέγεται σωστό design.
Το ίδιο πρόβλημα εντοπίζεται σε πολλαπλά μενού καθώς ο πλούτος των επιλογών και πληροφοριών, ο διαθέσιμος χώρος και η επιθυμία της Sports Interactive να αποφύγει τα δαιδαλώδη μενού συγκρούονται μεταξύ τους συνεχώς. Ορισμένα μενού είναι λιτά και καλοσχεδιασμένα, για παράδειγμα βρήκα τη χρήση του Team Report εύκολη και ευχάριστη στο μάτι, ενώ άλλα δείχνουν να λυγίζουν υπό το βάρος των διαθέσιμων επιλογών. Δεν μου αρέσει καθόλου το Tactics menu στο σύνολό του, θεωρώ πως οι developers χαραμίζουν χώρο παρουσιάζοντας τα ίδια στοιχεία δύο και τρεις φορές (π.χ. η καταλληλότητα του παίκτη για τη συγκεκριμένη θέση εμφανίζεται τόσο στη μικρογραφία του γηπέδου όσο και δίπλα από το όνομα του παίκτη) και παραλείποντας άλλες ουσιώδεις πληροφορίες όπως… οι θέσεις που παίζει ο παίκτης! Δεν σας κάνω πλάκα, στο default μενού των Tactics (Selection Info) δεν αναφέρεται η θέση του παίκτη και πρέπει να αλλάξετε submenu, να κάνετε κλικ στον παίκτη ή να ακουμπήσετε τον δείκτη του ποντικιού πάνω από το μικρό σύμβολο “i” ώστε να αναδυθεί ένα παράθυρο με το προφίλ του παίκτη. Τρελά πράγματα. Επίσης, σχεδόν η κάθε ενότητα επί της οθόνης είναι clickable και πετά στα μάτια του παίκτη περισσότερα μενού μέσω των οποίων κάνετε ουσιαστικά τα ίδια πράγματα με δυο και τρεις διαφορετικούς τρόπους. Η οθόνη των Tactics μαζί με τις Team και Player Instructions χρειάζεται επειγόντως επανασχεδιασμό εκ βάθρων.
Interface μέρος δεύτερο
Παρόμοια φιλοσοφία ακολουθείται σε όλα τα μήκη και τα πλάτη του παιχνιδιού και το τελικό αποτέλεσμα κουράζει. Έχοντας παίξει όλες τις εκδόσεις του Championship/Football Manager από τα μέσα των 90s και μετά μπορώ να πω με σιγουριά οτι το Football Manager τα τελευταία χρόνια έχει χάσει μέρος της λειτουργικότητάς του χάριν προσθηκών που ελάχιστη επίδραση έχουν στο gameplay. Θέλω να αναφερθώ συγκεκριμένα στην καρτέλα των social feeds όπου απεικονίζονται εικόνικά tweets σχετικά με τις διοργανώσεις στις οποίες αγωνίζεστε, τους παίκτες σας και διάφορα αποτελέσματα αγώνων. Μπορεί να μου πει κανείς, σε πρακτικό επίπεδο, ποια είναι η διαφορά των social feeds με το κεντρικό inbox; Οι developers προσέθεσαν μια ακόμα οθόνη στο φορτωμένο interface με άχρηστες ως επί το πλείστον πληροφορίες, μια οθόνη η οποία πετάγεται κάθε λίγο και λιγάκι στο προσκήνιο γεμίζοντας το οπτικό μας πεδίο με ανούσια δεδομένα και αποσπώντας μας από τις πληροφορίες που έχουν σαφώς μεγαλύτερη χρησιμότητα. Στο βωμό της προσθήκης ενός “νέου χαρακτηριστικού”, το οποίο επαναλαμβάνω πως είναι εντελώς ανούσιο και η όποια χρησιμότητά του θα μπορούσε να καλυφθεί πλήρως από τη ροή ειδήσεων του inbox, θυσιάστηκε η ταχύτητα του παιχνιδιού και η λειτουργικότητα του interface.
Για να μην λέμε όμως μόνο τα αρνητικά, υπάρχουν σημεία στα οποία το interface επιτυγχάνει να απαλλάξει τον παίκτη από περιττά clicks και από την ανάγνωση κατεβατού αριθμών. Μου αρέσουν τα γραφικά στοιχεία που έχουν προστεθεί σε διάφορες οθόνες και απεικονίζουν δεδομένα με πιο ευχάριστο στο μάτι τρόπο, αλλά θέλω να επαινέσω συγκεκριμένα τις επιλογές κατά τη διάρκεια του αγώνα οι οποίες επιτρέπουν τόσο την είσοδο στα πλήρη μενού όσο και την εκτέλεση των συνηθέστερων ενεργειών και εντολών με ένα-δύο κλικ. Συνεχίζει να μου αρέσει το μενού των team instructions κατά τη διάρκεια του αγώνα καθώς παρουσιάζει όλες τις εντολές σε μία οθόνη και με απολύτως εύγλωττο τρόπο. Επίσης, τα μικρά κουμπάκια με το γράμμα “i” χρησιμεύουν πολύ για την επισκόπηση των χαρακτηριστικών του παίκτη με μία ματιά, τόσο στο μεταγραφικό κομμάτι όσο και στην επιλογή του ρόλου και των player instructions κατά το στάδιο του σχεδιασμού της τακτικής.
Ασχέτως των αρκετών βελτιώσεων σε σχέση με τις πιο… πρωτόγονες εκδόσεις του παιχνιδιού, έχω την εντύπωση οτι τα Football Managers των τελευταίων τριών ετών περισσότερο κακό έχουν κάνει με τις αλλαγές και τις προσθήκες του interface παρά καλό. Θεωρώ λοιπόν επιβεβλημένο τον επανασχεδιασμό συνολικά του interface και θέλω να δω ορισμένες θαρραλέες επιλογές από τους developers, συγκεκριμένα την αφαίρεση ορισμένων οθονών και λειτουργιών που δεν προσφέρουν τίποτα ουσιαστικό στο gameplay. Έχω την ξεκάθαρη αίσθηση οτι η έλλειψη εμφανούς προόδου ωθεί την Sports Interactive στην προσθήκη χαρακτηριστικών απλά για να φαίνεται πιο μεγάλη η λίστα των “νέων features” κάθε χρόνο. Αναφέρθηκα ήδη στην οθόνη του Social Feed ως μια εντελώς ανούσια προσθήκη, θέλω η οθόνη που βλέπω μπροστά μου να παρουσιάζει χρήσιμες πληροφορίες με όσο το δυνατόν πιο απλό τρόπο και το interface του FM δεν παρουσιάζει σταθερότητα και συνέπεια σε αυτόν τον τομέα.
Τακτική
Έχει μεγάλο ενδιαφέρον να παρατηρείς το είδος και την ποικιλία των συστημάτων που κατεβάζει ο υπολογιστής εναντίον σου σε βάθος χρόνου. Στα παλιότερα Football Managers ήταν πολύ συχνό το φαινόμενο της συνεχούς αντιμετώπισης ομάδων-κλώνων, ομάδων δηλαδή οι οποίες η μία μετά την άλλη κατέβαζαν εναντίον σου το ίδιο ακριβώς σύστημα ανεξαρτήτως της δικής τους δυναμικότητας. Αν δεν με ξεγελά η μνήμη μου κάποια στιγμή ορκίζομαι πως είχα ένα σερί επτά ή οκτώ αγώνων κατά το οποίο όλοι ανεξαιρέτως οι αντίπαλοί μου χρησιμοποιούσαν το άκρως εκνευριστικό σύστημα 4-5-1 Ταμπούρι, δηλαδή τέσσερις αμυντικούς στην ευθεία, ένα αμυντικό χαφ, τέσσερις μέσους σε ευθεία παράταξη και έναν μονάχο επιθετικό εντελώς απομονωμένο στην άλλη άκρη του γηπέδου. Αυτό από μόνο του δεν είναι απαραίτητα μη ρεαλιστικό, άλλωστε παγκοσμίως πολλές μικρές ομάδες παρκάρουν το λεωφορείο τους μπροστά στην εστία όταν παίζουν με ισχυρότερους αντιπάλους, όμως η επιλογή του ίδιου συστήματος από τις κορυφαίες ομάδες της υφηλίου φανέρωνε το “κλέψιμο” του υπολογιστή εναντίον του παίκτη. Η τεχνητή νοημοσύνη του παιχνιδιού δεν μπορούσε να αντιμετωπίσει την ομάδα του παίκτη με κανονικές μεθόδους και έτσι έκλεβε χρησιμοποιώντας συνέχεια ένα στοχευμένο σύστημα-αντίδοτο στην επιλεγμένη τακτική, μαζί με γενναίες δόσεις του εξοργιστικού φαινομένου του “θαυματουργού τερματοφύλακα”, για να διατηρήσει τεχνητά ζωντανό το επίπεδο πρόκλησης.
Το φαινόμενο αυτό έχει περιοριστεί στις πιο σύγχρονες εκδόσεις και νομίζω πως είναι ακόμη πιο σπάνιο στο Football Manager 2017. Σε σύνολο είκοσι τριών ολοκληρωμένων σεζόν ήταν ελάχιστες οι περιπτώσεις που παρατήρησα σερί από όμοιες τακτικές στους αγώνες και έμεινα αρκετά ικανοποιημένος από την ποικιλία των σχηματισμών που επέλεγαν οι αντίπαλοι προπονητές. Μελετώντας το ρόστερ των αντιπάλων πιστεύω πως ακόμη και ορισμένες από τις πιο φαινομενικά παράξενες επιλογές, παραδείγματος χάριν κάποια ανισοβαρή συστήματα με έναν μόνο εξτρέμ ή ακραίο μπακ, ορισμένα συστήματα χωρίς επιθετικό ή με το κέντρο εντελώς άδειο, δεν εμφανίζονταν με σκοπο να σαμποτάρουν τεχνηέντως το σύστημα του παίκτη αλλά επιλέγονταν λόγω συγκεκριμένων δυνατών και αδύνατων σημείων στο ρόστερ της ομάδας. Για παράδειγμα, ένα αντίστοιχο σύστημα που παρέταξε η Ξάνθη με μόνο ένα ακραίο μπακ, ένα εξτρέμ στην αντίθετη πλευρά και κανέναν επιθετικό (αλλά δύο trequartistas) χρησιμοποιήθηκε λόγω τραυματισμών βασικών παικτών και ένδειας εναλλακτικών επιλογών στο ρόστερ.
Όσον αφορά την τακτική της δικής μας ομάδας, είναι αρκετά εύκολο να παρασυρθεί ο παίκτης στην χρησιμοποίηση του κάθε παίκτη στην φυσική του θέση και στον καλύτερο δυνατό ρόλο, παραμελώντας ταυτόχρονα τον ρόλο που χρειάζεται το σύστημα για να λειτουργήσει. Η καταλληλότητα του παίκτη για τον ρόλο που του έχετε αναθέσει αντιπροσωπεύεται ως γνωστόν στο interface από έναν κύκλο ο οποίος γεμίζει όσο πιο άνετος είναι ο πάικτης στη συγκεκριμένη θέση. Θεωρητικά, για να πάρετε τα μέγιστα από κάθε παίκτη θα πρέπει να τον χρησιμοποιείτε στη θέση και τον ρόλο που του ταιριάζει ώστε ο κύκλος να είμαι πράσινος και γεμάτος. Πρακτικά, εάν πέσετε σε αυτή την παγίδα όπως έπεσα εγώ τότε κανένα σύστημα δεν πρόκειται να φέρει την απόδοση και τα αποτελέσματα που περιμένετε. Στη δική μου περίπτωση ξεκίνησα μια σεζόν με ένα σύστημα 4-2-4 που θεωρούσα οτι είναι κατάλληλο για μια επιθετική ομάδα με υψηλούς στόχους. Τέσσερις αμυντικοί στην ευθεία, δύο κεντρικά χαφ με αρκετή ποιότητα ώστε να καλύψουν τόσο ανασταλτικό όσο και υποστηρικτικό της επίθεσης ρόλο, δύο εξτρέμ και δύο επιθετικοί. Στο βασικό σύστημα οι εξτρέμ είχαν τον ρόλο των wingers όμως εγώ άλλαξα και τους δύο σε inside forwards γιατί αυτός ήταν ο ρόλος τον οποίο οι παίκτες μου μπορούσαν (σύμφωνα πάντα με τον κύκλο) να παίξουν καλύτερα.
Ξόδεψα έξι αγωνιστικές ανεπιτυχών αποτελεσμάτων και γενικώς άθλιων εμφανίσεων μέχρι να διαπιστώσω, παρατηρώντας το παιχνίδι της ομάδας μου στην match engine, οτι τα δύο εξτρέμ έκοβαν συνεχώς προς την περιοχή (όπως είναι λογικό για τον ρόλο που τους είχα αναθέσει) και έπεφταν πάνω στους επιθετικούς μου, κουβαλώντας μαζί τους τους προσωπικούς τους αντιπάλους και δημιουργώντας έναν απίστευτο συνωστισμό γύρω από τον κεντρικό άξονα και την περιοχή του αντιπάλου. Δεν εκμεταλλευόμουν σωστά το πλήρες πλάτος του γηπέδου, βοηθούσα τον αντίπαλο να κρατά κοντά τις γραμμές του και να “πνίγει” τους επιθετικούς μου εντός της πολυπληθούς του άμυνας, με αποτέλεσμα να μην μπορώ να απειλήσω με άλλον τρόπο εκτός από σέντρες σε γεμάτη από αμυντικούς περιοχή, σουτ εκτός περιοχής που συχνά προσέκρουαν σε σώματα και αντεπιθέσεις. Το σύστημά μου χρειαζόταν καθαρά εξτρέμ που θα κινούνταν κοντά στη γραμμή και θα τραβούσαν μαζί τους ορισμένους από τους αμυντικούς, ανοίγοντας χώρους για τους strikers. Μόλις προχώρησα στη σχετική αλλαγή ρόλων, μετατρέποντας τα εξτρέμ σε καθαρούς wingers, η ατομική απόδοσή τους και η λειτουργία της ομάδας ως σύνολο βελτιώθηκε άμεσα. Έαν κάτι στην ομάδα σας δεν λειτουργεί καλά τότε προσπαθήστε να σχεδιάσετε την τακτική σας με απλή ποδοσφαιρική λογική και όχι παίζοντας το Football Manager σαν RPG όπου οι αριθμοί έχουν τη μεγαλύτερη σημασία. Η τακτική και η match engine έχει εξελιχθεί σε τέτοιο βαθμό που να επιτρέπει αυτού του είδους τη ρεαλιστική προσέγγιση.
Μεταγραφές και player interaction
Από την οπτική γωνία του φιλάθλου ή του οπαδού όλοι μας αγαπάμε τους ποδοσφαιριστές για τις υπέροχες στιγμές που μας προσφέρουν. Είναι οι αναμφισβήτητοι πρωταγωνιστές του αθλήματος, τα πιο λαμπερά του πρόσωπα, βρίσκονται συνεχώς στο επίκεντρο. Είναι επίσης εκνευριστικές πριμαντόνες, αμετανόητοι ταληροφονιάδες και ενίοτε απίστευτα γαϊδούρια σύμφωνα με το Football Manager. Γι’ αυτό είμαι υπέρμαχος της άποψης οτι ο Football Manager δεν είναι παιχνίδι αλλά λειτούργημα. Προσφέρει εδώ και δεκαετίες σε όλους τους ποδοσφαιρόφιλους gamers την ευκαιρία να ζήσουν το ποδόσφαιρο από την οπτική γωνία του πιο αναλώσιμου ρόλου σε αυτό. Είναι πολύ περίεργο συναίσθημα να ξέρεις οτι παρά την δική σου τιτάνια προσπάθεια, παρά τη σωστή τακτική και τις ορθολογικές επιλογές, είσαι εντέλει στο έλεος των παικτών σου και η κακή μέρα ενός καλοπληρωμένου αστέρα σου μπορεί σε οδηγήσει στην απόλυση! Από τότε που ξεκίνησα να ασχολούμαι με το άθλημα του football management οι απανταχού προπονητές έχουν κερδίσει την εκτίμηση και τη συμπάθειά μου για τα όσα τραβάνε.
Η διαχείριση του ανθρώπινου δυναμικού στο Football Manager 2017 έχει μεγάλη σημασία για το μεταγραφικό κομμάτι και για την καλλιέργεια ενός ευχάριστου κλίματος στα αποδυτήρια. Η επιχείρηση “μεταγραφή ενός παίκτη” έχει πολλαπλά στάδια ανάλογα με το contract status του εκάστοτε παίκτη και ενδέχεται να περιλαμβάνει δηλώσεις στα media, διαπραγματεύσεις με την ομάδα στην οποία έχει συμβόλαιο και παζάρια με τον ατζέντη του παίκτη για να κλείσει η συμφωνία. Ακόμη και αν κλείσει η μεταγραφή, την παρουσιάσετε στη συνέντευξη τύπου και την ξεκινήσετε στην αρχική ενδεκάδα, απατάστε εάν νομίζετε οτι τελειώσατε εκεί. Η πλειάδα των φανερών και κρυφών στατιστικών που διαμορφώνουν το αγωνιστικό και ψυχολογικό προφίλ του κάθε παίκτη αλληλεπιδρά με διάφορους παράγοντες εντός παιχνιδιού, από τα αποτελέσματα της ομάδας και τη συχνότητα των εμφανίσεων στην αρχική ενδεκάδα μέχρι τις δηλώσεις του προπονητή και τις μεταγραφικές φήμες, με τρόπο και συχνότητα που ξεπερνά όλα τα προηγούμενα παιχνίδια της σειράς. Αποτέλεσμα όλων αυτών είναι οι παίκτες να έχουν πολύ πιο ανθρώπινες αντιδράσεις σε οτιδήποτε μπορεί να επηρεάσει το προσωπικό τους status. Η ευθύνη σας λοιπόν για τη διατήρηση του ανθρώπινου υλικού της ομάδας σε καλή ψυχολογική κατάσταση είναι μεγαλύτερη από ποτέ.
Οι ισορροπίες εύθραυστες, οι παίκτες ευέξαπτοι και παραπονιάρηδες, ο πρόεδρος απαιτητικός και ανυπόμονος. Και μέσα σε όλα αυτά θα πρέπει να τα βάλετε με τους φιλάργυρους ατζέντηδες των παικτών οι οποίοι προσπαθούν σε κάθε ευκαιρία να πλασάρουν την πραμάτεια τους και να βγάλουν από τη μύγα ξίγκι ακόμη και για παικτικές μετριότητες που χρειάζεστε κυρίως για να ζεσταίνουν τον πάγκο. Η αναζήτηση μεταγραφικών στόχων μεταξύ δεκάδων χιλιάδων παικτών θέλει υπομονή καθώς (όπως ήδη επισημάνθηκε) το interface της scouting screen δεν βοηθά ιδιαίτερα και το φίλτρο των “μόνο ρεαλιστικών στόχων” αδυνατεί να φιλτράρει σωστά την database, παρουσιάζοντας ως ρεαλιστικές μεταγραφές πολλούς παίκτες οι οποίοι αμείβονται τρεις και τέσσερις φορές περισσότερο από τον πιο ακριβοπληρωμένο παίκτη σας. Ευτυχώς τα ποσά που ζητούν οι ομάδες για τους παίκτες φαίνονται πιο προσαρμοσμένα στη σύγχρονη οικονομική πραγματικότητα των άδειων πορτοφολιών και των περιορισμένων μπάτζετ.
Κατά τα άλλα οι επιλογές αυτοματοποίησης, ορισμένες μικρές τροποποιήσεις στο interface και πιθανότητα κάποιο tweaking στο παρασκήνιο βοήθησαν ώστε στην εφετινή έκδοση να περιοριστούν τα φαινόμενα μαζικής επανάστασης των παικτών για ασήμαντη αφορμή. Οι τραυματισμοί φαίνεται να έχουν μειωθεί συνολικά, αρκεί να μην το παρακάνετε με την προπόνηση στα κόκκινα και να θυμάστε να ξεκουράζετε που και που τους παίκτες της βασικής ομάδας. Ο διαχωρισμός της fitness σε physical fitness και match fitness δίνει καλύτερη εικόνα της φυσικής κατάστασης των παικτών και εξυπηρετεί ώστε να μπορείτε να διακρίνετε με μία ματιά ποιος παίκτης χρειάζεται παιχνίδια (ή ξεκούραση) και ποιος δεν έχει συνέλθει ακόμη πλήρως από κάποιον τραυματισμό. Πιστεύω πάντως οτι σε κάποιο επόμενο patch θα υπάρξει τροποποίηση στο θέμα της κούρασης των παικτών μετά από συνεχόμενα παιχνίδια γιατί ως έχει δεν είναι δύσκολο να κρατήσετε την ενδεκάδα σας ίδια και απαράλλακτη για πολύ καιρό, ακόμη και αν αγωνίζεστε σε πολλαπλές διοργανώσεις.
Match Engine: Γραφικά και animation
Έχοντας ολοκληρώσει τον σχολιασμό του εξωαγωνιστικού σκέλους του Football Manager 2017 ήρθε επιτέλους η ώρα να αναφερθούμε στην περιβόητη match engine, ξεκινώντας από τον τομέα των γραφικών και κυρίως του animation. Μην σας φαίνεται ρηχό και πεζό οτι δίνουμε τόση έμφαση σε αυτό το κομμάτι, η απεικόνιση του αγώνα έχει πολύ μεγάλη σημασία για την διατήρηση των επιπέδων ρεαλισμού σε επίπεδα αντίστοιχα με αυτά του υπόλοιπου παιχνιδιού. Με την πρώτη ματιά είναι φανερό οτι στα γραφικά έχουν γίνει αρκετές μικρές βελτιώσεις. Τα μοντέλα των παικτών διαθέτουν αυξημένη λεπτομέρεια, τα γήπεδα των ομάδων θυμίζουν τους πραγματικούς ναούς του ποδοσφαίρου και διαπίστωσα φέτος με ευχαρίστηση οτι έχει γίνει προσπάθεια ώστε να αντιμετωπιστούν ορισμένα παράπονα που είχα για το animation της περυσινής έκδοσης. Οι developers λένε πως πρόσθεσαν χιλιάδες νέα animations στο παιχνίδι, δεν παίρνω όρκο για τον συνολικό αριθμό όμως σίγουρα υπάρχουν καινούρια animations στο κράτημα της μπάλας, στην εκτέλεση πασών με πλάτη προς την εστία, στις κάθε είδους επεμβάσεις των τερματοφυλάκων και στις εναέριες μονομαχίες. Τα πράγματα λοιπόν είναι φέτος καλύτερα όμως χρειάζεται ακόμη πολλή δουλειά. Ο τρόπος που οι παίκτες “ντριμπλάρουν” σε μικρό χώρο δεν έχει καμία σχέση με την πραγματικότητα ενώ το κράτημα της μπάλας με πρόσωπο προς την εστία απεικονίζεται συνήθως με τον παίκτη να στέκεται εντελώς ακίνητος. Λεπτομέρειες θα πείτε, όμως οι λεπτομέρειες αυτές αποκτούν μεγάλη σημασία και επιβάλλεται να προσεχθούν όταν η βασική engine παραμένει ίδια εδώ και τόσα χρόνια.
Η μεγαλύτερη απογοήτευση προέρχεται από την έλλειψη αξιοσημείωτης προόδου όσον αφορά τα physics της μπάλας και την ταχύτητα των αντιδράσεων των παικτών. Η μπάλα δεν έχει ενιαία και σταθερή συμπεριφορά κατά τη διάρκεια του αγώνα, άλλες φορές κινείται και αναπηδά ρεαλιστικά και υπάρχουν αρκετές περιπτώσεις στις οποίες κατευθύνεται προς την εστία λες και εκτοξεύθηκε από κανόνι. Σε τέτοιες φάσεις οι τερματοφύλακες ενδέχεται να αποκτήσουν ξαφνικά γατίσια αντανακλαστικά και να κάνουν αποκρούσεις που αψηφούν τους κανόνες τις λογικής. Είδα με τα μάτια μου τερματοφύλακα να βρίσκεται στο πρώτο δοκάρι και να κάνει ξαφνικά βουτιά επτά μέτρων προς την αντίθετη κατεύθυνση για να βγάλει σουτ στο δεύτερο δοκάρι από το ύψος της μικρής περιοχής, προφανώς γιατί η match engine είχε αποφασίσει εκ των προτέρων οτι το highlight θα έδειχνε μια χαμένη ευκαιρία. Επιπλέον, τα motion captured animations φαίνονται μεν όμορφα αλλά ο ρεαλισμός πλήττεται όταν ο παίκτης βλέπει τους αγωνιζόμενους να μετακινούνται χωρίς να κινούν το σώμα τους, λες και φορούν πατίνια ή γλιστρούν επάνω στο τερέν. Πιο έντονα εμφανίζεται το φαινόμενο στους τερματοφύλακες και ιδίως στις περιπτώσεις κατά τις οποίες καλούνται να κάνουν μια μικρή κίνηση προς τα δεξιά ή αριστερά τους. Τέλος θα πρέπει να αντιμετωπίστει το ζήτημα των καθυστερημένων animations, για παράδειγμα όταν ο παίκτης σουτάρει και ο τερματοφύλακας αποκρούει αλλά το animation της απόκρουσης δεν έχει ολοκληρωθεί ενώ η μπάλα έχει ήδη βγει κόρνερ. Χρειάζεται σίγουρα ρύθμιση ο συγχρονισμός των κινήσεων των παικτών με την κίνηση της μπάλας.
Τακτική και ρεαλισμός
Το δείγμα των είκοσι τριών αγωνιστικών σεζόν πιστεύω πως είναι αντιπροσωπευτικό για να μπορώ να εκφράσω με σχετική σιγουριά την άποψη οτι τα περίεργα αποτελέσματα με τα εξωφρενικά σκορ έχουν μειωθεί. Γενικά έμεινα ευχαριστημένος με την αντιστοίχιση των τακτικών μου επιλογών με αυτά που έβλεπα στο γήπεδο, υπάρχει αισθητή διαφορά στο αγωνιστικό στυλ μεταξύ μιας ομάδας που παίζει μπαρτσελονικό ποδόσφαιρο με πολλές κοντινές πάσες και μιας τυπικής ομάδας της ελληνικής superleague που οι παίκτες μοιάζουν να παίζουν φορώντας τσαρούχια. Εάν αρέσκεστε να αναλαμβάνετε ομάδες χαμηλότερων κατηγοριών τότε φέτος θα απολαύσετε πραγματικό πονόματο βλέποντας τα… αστέρια σας να αγκομαχούν στο κοντρόλ της μπάλας, να ρίχνουν τις πάσες απευθείας άουτ και να μην μπορούν να σκοράρουν ούτε κατά λάθος. Τα extended highlights είναι μακράν το καλύτερο setting για να πάρετε μια καλή εικόνα των δυνατών και αδύνατων σημείων της ομάδας σας στον αγωνιστικό χώρο αφού η ποικιλία των εμφανιζόμενων φάσεων είναι τέτοια που επιτρέπει την ανάγνωση των λαθών και τον εντοπισμό των αδύναμων κρίκων. Βελτίωση υπάρχει και στις αντιδράσεις των αμυντικών στις βαθιές μπαλιές στην πλάτη της άμυνας. Οι αμυντικοί σχηματισμοί στο σύνολό τους μοιάζουν πιο συμπαγείς, οι παίκτες αντιλαμβάνονται νωρίτερα την κίνηση της μπάλας και κινούνται έγκαιρα προς αυτήν, τα λάθη μοιάζουν να οφείλονται περισσότερο στην ατομική ικανότητα των παικτών και (πολύ) λιγότερο στις αδυναμίες της match engine. Έχω ορισμένα ερωτηματικά για την ικανότητα των παικτών να εκμεταλλευτούν τον κενό χώρο και να δουν προφανείς επιλογές στην επίθεση αλλά δεν είμαι σίγουρος εάν αυτό οφείλεται στην ίδια την μηχανή γραφικών και την τεχνητή νοημοσύνη ή απλά στα ατομικά χαρακτηριστικά των παικτών.
Συμπέρασμα
Οι δώδεκα μήνες δεν είναι πολλοί με τα σύγχρονα δεδομένα του game development και ασφαλώς δεν περιμένω ραγδαίες βελτιώσεις και προσθήκες κάθε χρόνο. Αυτό που περιμένω από τους developers είναι η σωστή ιεράρχηση των προτεραιοτήτων τους και η αποφυγή του πειρασμού για ανούσιες προσθήκες. Φέτος είχαμε τα social feeds, του χρόνου τι ακολουθεί; Οι παπαράτσι; Το lifestyle και οι ερωτικές σχέσεις των ποδοσφαιριστών; Όσο και αν όλα τα παραπάνω αποτελούν πλέον μέρος του παιχνιδιού κατά μία έννοια, δεν έχουν να προσθέσουν κάτι ενδιαφέρον στο gameplay και το μόνο που πετυχαίνουν είναι να γεμίζουν το οπτικό πεδίο και το μυαλό του παίκτη με δεδομένα που τον αποσπούν από το gameplay. Δεν θέλω να αφιερώνεται χρόνος και χρήμα σε στοιχεία που μπορεί να ακούγονται ενδιαφέροντα στην θεωρία αλλά αποτυγχάνουν να θέλξουν στην πράξη. Το επιτυχημένο game design περιλαμβάνει εξίσου αυτά που θα προσθέσεις σε ένα παιχνίδι με αυτά που θα αποφασίσεις να αφήσεις έξω και η πίεση που δέχεται η Sports Interactive από τους πελάτες της οδήγησε σε ορισμένες μάλλον επιπόλαιες αποφάσεις.
Επιστρέφω στο αρχικό συμπέρασμα: Κάποια πρόοδος, όχι αυτή που προσωπικά θα ήθελα. Το Football Manager 2017 αξίζει τα λεφτά του γιατί προσφέρει χιλιάδες ώρες gameplay και δύσκολα μπορεί κάποιος να επιχειρηματολογήσει οτι δεν είναι καλύτερο από το FM 2016. Αρκεί αυτό για να συνεχίσουμε να δίνουμε συγχωροχάρτι στην Sports Interactive κάθε χρόνο; Ειλικρινά δεν ξέρω, δεν είμαι game developer και δεν γνωρίζω εκ των έσω πόση δουλειά χρειάζεται για την μετάβαση σε μια καινούρια engine και την αντιμετώπιση ορισμένων χρονίζοντων ζητημάτων. Με δεδομένο όμως οτι έχουμε φθάσει πλέον στoν τέταρτο συνεχή χρόνο μικρών εξελικτικών επεμβάσεων, ομολογώ πως αρχίζω να χάνω την υπομονή μου. Μετά την περυσινή έκδοση ήμουν έτοιμος για το επόμενο μεγάλο άλμα προς τα εμπρός και το Football Manager 2017 είναι ένα ακομα βηματάκι. Προς τα εμπρός, αλλά και πάλι βηματάκι.
Ευχαριστούμε τη Zegetron για τη παροχή του review code.
Pros
- Βελτιώσεις στα γραφικά, το animation και την match engine
Cons
- Ορισμένες από τις νέες λειτουργίες είναι εντελώς ανούσιες
- Το Interface χρειάζεται επανασχεδιασμό
“Εάν αποσυνθέσεις το Football Manager, στο τέλος θα δεις να σου απομένουν ένα σύστημα 4-4-2, ένα Hot Prospect και το review του Admiral. Που σημαίνει: με άλλα τόσα το ξαναφτιάχνεις”. ~ Σερ Οδυσσέας Ελυτέργκιουσον, διάσημος μάνατζερ
Πόσο υπεργαμάτη παρουσίαση ωρέ; Δυο χρονια τωρα απέχω. Το θέλω, το θέλω. Νομίζω οτι φέτος δε κρατηθώ.
Έχω να αγγίξω τη σειρά καμιά δεκαριά χρόνια. Τότε έριχνα τρελά ξενύχτια που δε νομίζω ότι είμαι σε θέση πια να ακολουθήσω.
Pass, αλλά πραγματικά εξαιρετικό review.
Τί Ιλιάδα ήταν αυτή Ναύαρχο; Αισθάνομαι τώρα πως *εγώ* έπαιξα 23 σαιζόν FM 🙂
Δεν ξέρω τι έχει περισσότερο βάθος, το FM17 ή το review σου Ναύαρχε 🙂 Άψογο.
Όλο το review, το οποίο είναι αρκετά αναλυτικό, που φανερώνει βαθιά γνώση των προηγούμενων ετών (είμαι και εγώ “ακόλουθος” της σειράς από την εποχή των Championship Μanager), αποτυπώνεται, συντάσσεται και ολοκληρώνεται σε μία φράση: “Σε σύνολο είκοσι τριών ολοκληρωμένων σεζόν…”.
I rest my case