Το δεύτερο μέρος της σειράς είχε αναγγελθεί για “κάποια στιγμή στο άμεσο ή απώτερο μέλλον”, αλλά μάλλον ουδείς περίμενε να καλοκαιριάσουμε σχεδόν. Κάλλιο αργά παρά ποτέ, όπως και να έχει. Αν δεν το κάνατε ήδη, διαβάστε το Part 1 προκειμένου να κατατοπιστείτε ως προς τις επιδιώξεις αυτής της σειράς άρθρων, και… πάμε.
ΑΘΗΝΑ ΠΡΟΜΑΧΟΣ
Στον Παυσανία διαβάζουμε πως “η Μεγάλη Χαλκή Αθηνά” (το επίθετο “Πρόμαχος” είναι μάλλον χαρακτηρισμός που της αποδόθηκε αρκετά μεταγενέστερα) ήταν έργο του Φειδία και η κατασκευή του είχε χρηματοδοτηθεί από τα λάφυρα των Αθηναίων από τη Μάχη του Μαραθώνα το 490 πΧ. Σύμφωνα, ωστόσο, με σωζόμενα τεκμήρια για την κατασκευή του, πιθανότερο είναι να κατασκευάστηκε αρκετά χρόνια αργότερα, είτε μετά τη Μάχη του Ευρυμέδοντα γύρω στο 465 πΧ είτε μετά την “Καλλίειο Ειρήνη” που υπογράφηκε το 449 πΧ ανάμεσα στην Αθήνα και τους Πέρσες. Όπως και να έχει, η παρουσία του στο Odyssey ταιριάζει μια χαρά χρονολογικά (θυμίζω πως τα γεγονότα του game λαμβάνουν χώρα κατά την πρώτη φάση του Πελοποννησιακού Πολέμου, από το 431 έως το 421 πΧ).
Το άγαλμα μεταφέρθηκε γύρω στο 465 μΧ στην Κωνσταντινούπολη μαζί με πολλά άλλα αριστουργήματα της αρχαίας ελληνικής τέχνης, και κατά τα φαινόμενα καταστράφηκε εκεί κάποια στιγμή στους αιώνες (σύμφωνα με μια ενδιαφέρουσα εκδοχή, καταστράφηκε από “έναν μεθυσμένο όχλο Σταυροφόρων” το 1203 μΧ, κατά τους χαοτικούς μήνες που προηγήθηκαν της άλωσης του 1204) οπότε σήμερα σώζονται στην Ακρόπολη μόνο ίχνη από το βάθρο του. Ωστόσο μπορούμε να έχουμε μια ιδέα για τη μορφή του, είτε σύμφωνα με σωζόμενες γραπτές περιγραφές του είτε με βάση τις απεικονίσεις του σε νομίσματα. Κατά την επικρατέστερη εκδοχή η Αθηνά κρατούσε δόρυ στο δεξί της χέρι και ασπίδα στο αριστερό, ενώ κατά μία άλλη εκδοχή με το αριστερό της χέρι κρατούσε δόρυ και στήριζε την ασπίδα πλάι της, και στο δεξί της χέρι κρατούσε Νίκη (όπως και το Χρυσελεφάντινο άγαλμα της Αθηνάς Παρθένου που θα δούμε παρακάτω). Όπως φαίνεται και στις εικόνες, στο Odyssey υλοποιείται η πρώτη από τις παραπάνω εκδοχές.
Η αιγίδα και το κράνος της Προμάχου υλοποιούνται με τρόπο που θυμίζει το σωζόμενο μαρμάρινο άγαλμα της “Αθηνάς της Βαρβακείου”, επίσης του Φειδία, με κάποιες μικρές διαφορές. Όπως φαίνεται και στην παρακάτω εικόνα, η φολιδωτή αιγίδα φέρει Γοργόνειο στη μέση, ενώ το κράνος καταλήγει σε τρία λοφία, με τα πλαϊνά να έχουν τη μορφή Πήγασου ενώ το μεσαίο μορφή Γρύπα, σε αντίθεση με την Αθηνά της Βαρβακείου όπου το μεσαίο λοφίο έχει μορφή Σφίγγας.
Σκαρφάλωσα τον Αλέξιο στην κορυφή του μεσαίου λοφίου του κράνους, για να έχουμε μια αίσθηση του μεγέθους. Όπως αναφέρθηκε και στο Part 1, η υπερβολή στον τρόπο που αποδίδεται στο Odyssey ο παρακείμενος Παρθενώνας επηρεάζει και τις διαστάσεις του αγάλματος της Αθηνάς, η οποία εμφανίζεται σαφώς ψηλότερη στο game σε σχέση με τα 11 περίπου μέτρα ύψος που είχε στην πραγματικότητα. Έτσι, αν υποθέσουμε πως ο ήρωάς μας έχει ένα τίμιο ύψος γύρω στο 1.85, τότε το συνολικό ύψος του αγάλματος από την κορυφή του κράνους μέχρι τη βάση του είναι γύρω στα 20-25 μέτρα!
Άλλη διαφοροποίηση που παρατηρείται στην in-game απεικόνιση εντοπίζεται στην ασπίδα της: ενώ κατά τον Παυσανία απεικόνιζε σκηνή μάχης Κενταύρων και Λαπιθών (την οποία σχεδίασε ο ζωγράφος Παρράσιος και εκτέλεσε ο τορευτής Μύς), στο game εμφανίζεται απλώς ένα κυκλικό μοτίβο μαιάνδρου με την αρχετυπική Αττική γλαύκα στο κέντρο, όπως φαίνεται και στην παραπάνω εικόνα. Όπως έχει προαναφερθεί βέβαια, αυτού του είδους η “ελεύθερη” απόδοση των γλυπτών και των ζωγραφικών επιφανειών παρατηρείται σε όλα λίγο-πολύ τα μνημεία του in-game ιερού βράχου.
Εξαιρώντας τους παραπάνω συμβιβασμούς, σε γενικές γραμμές η απεικόνιση στο Odyssey κρίνεται επαρκώς πιστή στα αρχαία πρότυπα όπως μας μεταφέρονται από τις πηγές. Το σπουδαιότερο τεστ βέβαια είναι άλλο:
Έστω και δεδομένων των “εκμηδενισμένων” σχετικά αποστάσεων του Odyssey σε σχέση με τις πραγματικές αντίστοιχες αποστάσεις, όπως και στην περιγραφή του Παυσανία που αναφέρθηκε και στο Part 1 έτσι και στο Odyssey το δόρυ και το κράνος της Αθηνάς είναι ορατά από τα πλοία που πλέουν μπροστά από το Σούνιο!
ΑΡΡΗΦΟΡΙΟ
Η κατασκευή της πρώτης από τις τρεις οικοδομικές φάσεις του Αρρηφόριου, του κτίσματος όπου διέμεναν τα 2 νεαρά κορίτσια υπεύθυνα για την ετήσια ύφανση του ιερού Πέπλου της Αθηνάς, χρονολογείται στα χρόνια του Πεισιστράτου (561 με 527 πΧ) οπότε η ύπαρξή του ταιριάζει με το timeline του Odyssey. Σήμερα σώζονται μόνο τα θεμέλια των τριών οικοδομικών του φάσεων, που αποκαλύφθηκαν κατά την ανασκαφή του 1886, ωστόσο από το 2006 έχουν καταχωθεί πλήρως για να προστατευτούν και δεν είναι πλέον ορατά. Έστω και έτσι όμως μπορεί να βγει με βάση το αρχαιολογικό αρχείο κάποιο συμπέρασμα για τη γενικότερη μορφή του κτιρίου, ώστε να την συγκρίνουμε με την απεικόνιση στο Odyssey.
Όπως προκύπτει και από τη σωζόμενη θεμελίωση, επρόκειτο για ένα σχετικά μικρό, τετράγωνο κτίσμα, με 4 (ή, κατ’άλλους, μόνο 2) κίονες στη νότια πλευρά του και μια περιτειχισμένη, ορθογώνιου σχήματος αυλή στα δυτικά του. Οι κίονες και το γενικότερο σχήμα του κτιρίου αποδίδονται λίγο-πολύ ορθά στο Odyssey, με το κτίριο, βέβαια, να έχει ορθογώνιο σχήμα αντί για τετράγωνο. Ωστόσο αρκετά πιο ελεύθερα απεικονίζεται η αυλή του, όπως βλέπουμε και στην εικόνα παρακάτω, η οποία αποδίδεται με κάπως ακανόνιστο σχήμα, είναι λιγότερο περιτειχισμένη και περισσότερο “καταβυθισμένη” σε χαμηλότερο επίπεδο προσβάσιμο από κλίμακες, και έχει στο κέντρο της ένα επιχρωματισμένο άγαλμα κόρης πανομοιότυπο με αυτό που είχαμε δει στο Part 1 να έχει τοποθετηθεί ελεύθερα και μέσα στο Βραυρωνείο.
Οι δημιουργοί του game πήραν και κάποιες αρκετά ενδιαφέρουσες πρωτοβουλίες στην απόδοση του ευρύτερου χώρου του Αρρηφορίου. Μας είναι γνωστή (και φαίνεται και στις παραπάνω ασπρόμαυρες φωτογραφίες, στη ΒΑ γωνία της ορθογώνιας αυλής) η ύπαρξη μιας κλίμακας η οποία χρησίμευε για την κάθοδο των νεαρών Αρρηφόρων που μετέφεραν τα μυστικά ιερά τελετουργικά αντικείμενα της θεάς Αθηνάς σε σπήλαια και ιερά κάτω από ή πλησίον του Ιερού Βράχου, στα πλαίσια της ομώνυμης γιορτής των Αρρηφορίων (για την οποία γιορτή παρέχει αρκετές πληροφορίες ο Παυσανίας). Στο Odyssey αυτή η κλίμακα αφενός τοποθετείται στη δυτική άκρη της αυλής αντί για τη βορειοανατολική, αφετέρου δεν είναι υπόγεια, καθώς φαίνεται να κατηφορίζει απλώς προς τη βόρεια κλιτύ της Ακρόπολης.
Στο τέρμα αυτής της κλίμακας βρίσκεται ένα πλάτωμα, στη μία άκρη του οποίου βρίσκεται ένα υπερμέγεθες μαρμάρινο άγαλμα νεαρής ανδρικής μορφής που εικονίζεται να παλεύει με έναν πύθωνα και να είναι έτοιμη να τον χτυπήσει με μια πέτρα. Αντίστοιχο παράδειγμα υπαρκτού αγάλματος δεν υπάρχει στην τέχνη της εποχής, και η υλοποίησή του στο game θυμίζει μάλλον τεχνική αρκετά μεταγενέστερη των Κλασσικών Χρόνων, ίσως και Αναγεννησιακή.
Στην ανατολική πλευρά αυτού του πλατώματος βρίσκεται μια άλλη κλίμακα λαξευμένη στο βράχο, η οποία οδηγεί σε ένα χαμηλότερο πλάτωμα. Εκεί συναντάμε μία ελιά, και ένα σπήλαιο που οδηγεί προς το εσωτερικό του Ιερού Βράχου με κατεύθυνση ελαφρώς κατηφορική προς τα νότια και το οποίο θα μπορούσε να ταυτίζεται με κάποιο από τα πολλά μικρά λατρευτικά σπήλαια που έχουν εντοπιστεί και στην πραγματικότητα (ένα εκ των οποίων, αυτό της Αφροδίτης, ήταν και αυτό ακριβώς στο οποίο κατέληγε η “πομπή” των νεαρών κοριτσιών κατά τη γιορτή των Αρρηφορίων). Στο κατώτερο επίπεδο αυτού του in-game σπηλαίου (το οποίο βρίσκεται ακριβώς κάτω από την αυλή του Αρρηφορίου) συναντάμε αρκετά πήλινα αγγεία και ξύλινα σεντούκια (μερικά εκ των οποίων είναι και lootable μέσα στο game – αλίμονο), και συγκεντρώσεις από πέτρες και ξύλινα δοκάρια (που για κάποιο λόγο φέρνουν στο μυαλό αίσθηση κατολίσθησης ή μπαζώματος, χωρίς να προσδιορίζεται βέβαια σαφώς κάτι τέτοιο).
Με λίγα λόγια, οι developers του Odyssey είναι σα να επιχείρησαν να αποδώσουν με πλήρως ελεύθερο τρόπο μια τελείως σύντομη version της μυστικής διαδρομής που θα μπορούσαν να ακολουθούν οι Αρρηφόρες κατά την τέλεση της γιορτής των Αρρηφορίων, μέσα από κλίμακες, υπόγεια σπήλαια και χθόνια ιερά!
Οι έτερες δημιουργικές πρωτοβουλίες των developers αφορούν την απεικόνιση των εσωτερικών χώρων του Αρρηφορίου και του υπαίθριου χώρου αμέσως στα ανατολικά του οίκου. Στο μεν εσωτερικό έχουμε ξύλινα σκαλιστά πλαίσια να διαμορφώνουν τρεις χώρους: δύο “υπνοδωμάτια” που περιέχουν μερικά έπιπλα (από ένα ανάκλιντρο, ξύλινο σεντούκι – προφανώς lootable, τραπέζι, καρέκλα και μερικά αγγεία) και έναν κοινό χώρο όπου βρίσκεται ένας μικρός αργαλειός και σοροί από υφάσματα. Στον δε χώρο στα ανατολικά, όπου ξύλινες πέργκολες διαμορφώνουν ουσιαστικά μια δεύτερη ορθογώνια αυλή, απεικονίζεται ένας μεγάλος αργαλειός που έχει χρησιμοποιηθεί για να υφάνει ένα πολύ μακρύ γαλάζιο ύφασμα – πιθανώς να πρόκειται για απόπειρα απεικόνισης του ίδιου του ιερού πέπλου της Θεάς Αθηνάς, την ύφανση του οποίου είχαν αναλάβει η Αρρηφόρες!
ΕΡΕΧΘΕΙΟ
Ίσως η πιο ελεύθερη και “οριακή” χρονολογικά παρουσία κτίσματος στην απόδοση του Ιερού Βράχου στο Odyssey, καθώς η πραγματική του οικοδόμηση χρονολογείται μεταξύ 421 και 406 πΧ, σε κάθε περίπτωση δηλαδή μετά το χρονολογικό διάστημα κατά το οποίο υποτίθεται πως διαδραματίζονται τα γεγονότα του παιχνιδιού. Ωστόσο όπως και να το κάνουμε θα ήταν μάλλον “αντι-τουριστικό” το να προσπαθήσουν να αποδώσουν την Ακρόπολη χωρίς ένα από τα πιο γνωστά και αναγνωρίσιμα μνημεία της, οπότε ας πούμε πως δικαιολογούμε αυτήν την παρατυπία.
Δεδομένου πως το Ερέχθειο σώζεται σε σχετικά άρτια οικοδομικά κατάσταση, μας επιτρέπεται μια πιο ενδελεχής σύγκριση του πραγματικού με το ψηφιακό – εξωτερικά έστω, γιατί τα όσα πέρασε (και) αυτό το κτίριο ανά τους αιώνες δεν έχουν αφήσει κατάλοιπα από τα οποία μπορεί να γίνει απόλυτα σαφής η εσωτερική του διαμόρφωση την εποχή της οικοδόμησής του. Αυτό που γίνεται πάντως φανερό από την πρώτη ματιά είναι πως η in-game εκδοχή ακολουθεί σχετικά πιστά την ευρύτερη εξωτερική διαμόρφωση του κτιρίου, αρκετά “ακανόνιστη” και αναπτυσσόμενη σε διαφορετικά επίπεδα λόγω της ανάγκης να συστεγαστούν πολλές διαφορετικές λατρείες αλλά και λόγω της διαμόρφωσης του εδάφους.
Μπροστά από το ανατολικό τμήμα, το οποίο ήταν αφιερωμένο στη λατρεία της Αθηνάς Πολιάδος, βρίσκεται ένα προστώο με 6 ιωνικούς κίονες. Αν και οι ευρύτερες αναλογίες των κιόνων και του επιστυλίου είναι λίγο-πολύ σωστές, οι μεσαίοι in-game κίονες έχουν ελαφρώς μεγαλύτερη απόσταση μεταξύ τους για τη δημιουργία “εισόδου”, ενώ η απόδοση των αετωματικών γλυπτών και της ζωφόρου (που φαίνεται να απεικονίζει την κλασική πομπή ιππέων που είδαμε και στο Ναό της Αθηνάς Νίκης) είναι τυπικά ελεύθερη, όπως και η μετατροπή της τριβαθμιδωτής κρηπίδας σε εκτενέστερη κλίμακα. Aν και ο Παυσανίας αναφέρει την ύπαρξη ζωγραφιών στους τοίχους, ο τρόπος που βλέπουμε να αποδίδεται ο εσωτερικός και εξωτερικός ζωγραφικός διάκοσμος του ορθογώνιου σηκού (εκατέρωθεν της εισόδου του οποίου υπήρχαν και δύο παράθυρα, τα οποία δεν απεικονίζονται στο παιχνίδι) αποδίδεται μάλλον στη δημιουργική φαντασία των developers. Το ίδιο συμβαίνει και με το λατρευτικό άγαλμα στο εσωτερικό του σηκού, το οποίο αντικαθιστά το ιερό ξόανο της θεάς που υποτίθεται πως φυλασσόταν σε αυτό το σημείο, και αποδίδεται με τύπο που επίσης έχουμε δει και αλλού στην in-game Ακρόπολη.
Στη βόρεια πλευρά συναντάμε ένα πρόπυλο από 6 ιωνικούς κίονες διατεταγμένους σε σχήμα Π, το οποίο αποδίδεται αρκετά πιστά στην πραγματικότητα εξαιρώντας τις κλασικές ελευθερίες όπως ο τριγύρω γλυπτός διάκοσμος, ή η μείωση κατά μία βαθμίδα της κρηπίδας. Δυστυχώς δεν αποδίδονται στο παιχνίδι δύο αρκετά μερακλήδικες λεπτομέρειες: το κενό στο δάπεδο όπου, σύμφωνα με τις πηγές, υπήρχαν τα λαξεύματα από το χτύπημα της τρίαινας του Ποσειδώνα κατά τη φιλονικία του με την Αθηνά (το κενό αυτό στο δάπεδο διακρίνεται στην πάνω αριστερά φωτογραφία), και το “κενό” στα φατνώματα της οροφής το οποίο υποτίθεται πως προκλήθηκε από τον κεραυνό με τον οποίο ο Δίας σκότωσε τον Ερεχθέα.
Σύμφωνα με την επικρατούσα εκδοχή, στο δυτικό τμήμα του Ερεχθείου συναντούσε κανείς έναν μακρόστενο πρόδομο όπου λατρευόταν ο Ποσειδώνας Ερεχθέας (και κάτω από το δάπεδο, σύμφωνα με τον Παυσανία, υπήρχε η λεγόμενη “Ερεχθηίς Θάλασσα”, το αλμυρό νερό που ανάβλυσε μετά το χτύπημα του Ποσειδώνα στο βράχο με την τρίαινά του), και στον οποίο πλην της στολισμένης εισόδου υπήρχαν 3 ακόμα ανοίγματα: ένα μικρό προς την “πρόσταση των Κορών” στα νότια, και δύο στα ανατολικά που οδηγούσαν σε δύο ξεχωριστούς χώρους λατρείας για τον Ήφαιστο και τον Βούτη (αδελφός του Ερεχθέα και ιδρυτής του Αθηναϊκού γένους των Βουτάδων, τα μέλη του οποίου κληρονομούσαν το ιερατείο της Αθήνας μέχρι την ύστερη αρχαιότητα).
Η απόδοση στο Odyssey είναι σαφώς πιο αφαιρετική και απλουστευμένη: συναντάμε μεν έναν μακρόστενο διάδρομο όπου υπάρχει ένα άγαλμα που φέρει τρίαινα (για να μπορεί να το ταυτίσει ευκολότερα ο παρατηρητής με τη λατρεία του Ποσειδώνα), υπάρχει και μια τεράστια (κλειστή) πόρτα που οδηγεί προς τις “Καρυάτιδες”, αλλά οι δύο χώροι λατρείας στα ανατολικά έχουν καταργηθεί πλήρως, και ο χώρος που απελευθερώνεται από την αναίρεσή τους μοιράζεται ανάμεσα στο δυτικό και το ανατολικό τμήμα, ούτως ώστε να εμφανίζονται αρκετά μεγαλύτερα σε μέγεθος. Προφανώς δεν υπάρχει και κάποια υπόνοια για την πηγή κάτω από το δάπεδο.
Αρκετά απλοϊκή είναι και η απόδοση του Πανδρόσειου, του ιερού που βρισκόταν στα δυτικά του Ερεχθείου, όπου, σύμφωνα με τις πηγές, βρισκόταν η ιερή ελιά που είχε φυτεύσει η Αθηνά κατά την αντιπαράθεσή της με τον Ποσειδώνα. Δίπλα στην ελιά υπήρχε ο βωμός του Ερκείου Διός, στα ανατολικά υπήρχε ένα μικρό άνοιγμα προς την πηγή με το αλμυρό νερό που αναφέρθηκε και παραπάνω, ενώ στη ΝΑ γωνία υπήρχε ένα πέρασμα που πιστεύεται πως οδηγούσε στο χώρο όπου βρισκόταν ο τάφος του Κέκροπα, μυθικού ιδρυτή της πόλης των Αθηνών. Αντί για τα παραπάνω, στο Odyssey βλέπουμε απλώς μια μικρή τειχισμένη αυλή όπου υπάρχει και μια αιωνόβια ελιά.
Όσον αφορά τις “Καρυάτιδες”, το πιο αναγνωρίσιμο ίσως τμήμα του Ερεχθείου, αποδίδονται με αξιοθαύμαστη πιστότητα. Υπάρχει μεν μια εμφανής διαφοροποίηση στιλιστικά μιας και στην πραγματικότητα οι τρεις κόρες στα δεξιά έχουν προτεταμένο το δεξί τους πόδι και οι τρεις στα αριστερά το αριστερό, ενώ οι in-game κόρες εμφανίζονται ως στυγνό εξαπλό copy-paste η μία της άλλης και έχουν όλες προτεταμένο το δεξί. Πέραν τούτου όμως η ταύτιση ανάμεσα στο πραγματικό και το ψηφιακό αγγίζει το 100%, από την κόμμωση των κορών μέχρι τη διακόσμηση του θριγκού (όπου, όπως και στην πραγματικότητα, οι in-game διακοσμητικοί ρόδακες εμφανίζονται ανολοκλήρωτοι!).
Υπό φυσιολογικές συνθήκες σε αυτό το σημείο θα πιάναμε το “ζουμί”, τον ίδιο τον Παρθενώνα (που ξαναείναι και της μόδας αυτές τις μέρες, μιας και ανακοινώθηκε πρόσφατα η έγκριση της αποκατάσταση του βόρειου τοίχου του σηκού του). Επειδή όμως το Part Deux αρχίζει να ξεφεύγει σε μέγεθος, λαμβάνω το Executive Decision να τον μεταφέρω στο τρίτο μέρος, όπου θα ασχοληθούμε επίσης και με τα κτίσματα γύρω από την Ακρόπολη: Ιερά, Θέατρα, Ωδεία και οτιδήποτε άλλο. Δεδομένων των ευρύτερων ρυθμών, ευελπιστώ το τρίτο μέρος να ολοκληρωθεί πριν το 2034.
Kύριε Καλλιανιώτη, ΣΥΓΧΑΡΗΤΗΡΙΑ!
Πείτε μου σε ποιό μουσείο δουλεύετε, να φέρω τα παιδιά μου! Τί ΑΠΙΣΤΕΥΤΗ ανάλυση ήταν αυτή; Παίζουμε οικογενειακώς Odyssey από τον περασμένο Οκτώβρη που κυκλοφόρησε και πραγματικά δεν το χορταίνουμε. Απίστευτη δουλειά κάνατε σε τούτα τα δυο άρθρα, ευελπιστούμε να δούμε και το τρίτο μέρος πριν…βγούμε από τα Μνημόνια και εισέλθουμε στην ‘ανάπτυξη’!
Ερώτηση προς τον αρχαιολόγο της παρέας. Γνωρίζετε να μας πείτε γιατί δεν αναστηλώνουμε τα μνημεία μας έτσι ώστε να τα φέρουμε στο καλύτερο δυνατό σημείο, βάσει και των πηγών μας; Υπάρχει επίσημη τοποθέτηση από κάποια εφορία αρχαιοτήτων, υπουργείο πολιτισμού κτλ;
Η “επίσημη” γραμμή (ή περισσότερο “άποψη-συμφωνία” θα το έλεγα, μιας και δεν υπάρχει και κανένας σαφής και απαρέγκλιτος κανόνας επ’ αυτού) είναι πως και η καταστροφή του εκάστοτε μνημείου είναι μέρος της ιστορίας του, οπότε το να το επισκευάζεις πλήρως θα ήταν σα να επιχειρείς να μπαλώσεις το τι έχει τραβήξει ανά τους αιώνες. Γίνονται προφανώς κάποιες στοχευμένες παρακάμψεις του παραπάνω όταν διατηρείται επαρκές δείγμα από το αρχικό αρχαίο υλικό, όπως θα γίνει πχ και με τον βόρειο τοίχο του Παρθενώνα. Αλλά αν ξαναχτίζαμε τα πάντα εξ ολοκλήρου με νέο υλικό, θα έχαναν μεγάλο μέρος της ιστορικής αξίας τους.
Εξάλλου πλέον, για να ευλογήσω λίγο και το μεταπτυχιακό μου, με τις νέες τεχνολογίες VR, Augmented Reality, 3d και δεν συμμαζεύεται, μπορείς άνετα να φορτώσεις ένα πρόγραμμα ή να φορέσεις μια κάσκα Occulus ή να κοιτάς μέσα από το κινητό σου και να περιηγηθείς σε μια προσομοίωση του πώς θα ήταν ο κάθε χώρος στην αρχαιότητα. Η τεχνολογία δηλαδή πλέον υπάρχει για κάτι τέτοιο, άσχετα που δεν υλοποιείται σε μεγάλο βαθμό ακόμα.
Πολύ θα ήθελα, κατά την περιήγησή μου σε αρχαιολογικούς χώρους, να μπορώ να βλέπω με κάποιον τρόπο πώς θα ήταν αυτοί στην αρχαιότητα. Αλλά φοβάμαι πως με αυτό το όνειρο θα μείνω, αφού δεν βλέπω η πολιτεία να ασχολείται (εδώ λείπουν μακέτες από βασικούς αρχαιολογικούς χώρους, με VR θα ασχοληθούν;…). Επίσης, κάτι άλλο που θα μου άρεσε πολύ είναι να μπορώ κατά την περιήγησή μου, όταν κοιτάζω π.χ. έναν ναό, να μου έρχονται οι πληροφορίες σε tablet, smartphone ή κάποια ειδικά γυαλιά, χωρίς να πρέπει να ξεροσταλάω πάνω από μια ξεθωριασμένη (από τον ήλιο) και σπασμένη πινακίδα μαζί με άλλους δέκα.
Μήπως αντί η κυβερνησάρα μας να υπογράφει συμφωνίες με τη NASA, να υπογράψει καμιά συμφωνία με την Ubi; :Ρ